چکیده:
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ادﺑﯿﺎت ازﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی داﻧﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﯿﺎن ﻫﺎ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ادﺑﯿﺎت و راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن ﺟﺎﻣﻌ ادﺑﯿﺎت و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ آن را ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﺧﻮان راوی ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ روزﮔﺎر ﺑﻌﺪ ﮐﻮدﺗﺎی 28 ﻣﺮداد ﻣﯽ ﺑﺎشد.شراﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺧﻔﻘﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آن روزﮔﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. او ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را در آﯾﻨﻪ ﺷﻌﺮش ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهد ﺑﺎزﮔﻮﮐﻨﻨﺪه ﻏﻢ ﻫﺎ و رﻧﺞ ﻫﺎی ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺷﻮد. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﻧﮕﺎه اﺧﻮان ﺑﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﻮﻣﯽ، ﻣﻠﯽ ﮔﺮاﯾﯽ، آﺛﺎر و ﻣﯿﺮاث ﮐﻬﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ ارزش ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺣﯿﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ را در ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮐﻠﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ از زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎده و ﺑﯽ آﻻﯾﺶ، ﺧﺰان ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ آن روز و ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺟﺮﯾﺎن دﮔﺮ ﮔﻮﻧﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ در اوﺿﺎع و اﺣﻮال اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﻮد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله سعی شده نگاه اخوان به مسایل اجتماعی از جمله اهمیت بخشیدن به فرهنگ قومی، ملی گرایی، آثار و میراث کهن جامعه، تلاش در جهت حفظ ارزش های اجتماعی که حیات فرهنگی را در یک ساختار کلی نشان می دهد، توصیفی از زندگی ساده و بی آلایش، خزان سیاسی در جامعه آن روز و توصیف جریان دگر گونی تغییر در اوضاع و احوال اجتماعی وسایر موارد بررسی و تحلیل شود .
(اخوان،1387: 138) شاعر همه جا را در خفقان می بیند: شب خاموش است و خفته در انبان تنگ وی شهر پلید کودن دون شهر روسپی ناشسته دست و رو (همان:55) فقر و عدالت از جمله مسایل اجتماعی استکه اخوان گاه آشکارا و گاه رمزی این دو مقوله رامرتبط با هم پرداخته شاعر فقیر و ثروتمند بودن را نتیجه فرصت های نابرابر می داند که عده ای هرروز ثروتمندتر شده و عده ایی دیگر بافقر فقیری می سازند با توجه به چنین واقعیتی است که مبارزه برای یک عدالت اجتماعی از مهم ترین وظایف شاعر ماست.
او با قبول شکست اجتماعی به نومیدی رسید و دیگر زندگی و مبارزه را بیهوده به حساب آورد: من نمی دانم کدامین دیو به نهانگاه کدامین بیشه افون در کنار برکه جادو پرم در آتش افکنده است لیک می دانم دلم چون پیر مرغی کور و سرگردان از ملال و وحشت و اندوه آکنده است (اخوان،1387: 112) در مجموعه از این اوستا شاعر بی ثمر بودن حرکت های انقلابی و بی نتیجه ماندن آن ها را در قالب شعر سمبلیک و تمثیلی کتیبه به تصویر می کشد."