چکیده:
در این نگارش، به بحث ارزش قول رجالی در توثیقات و تضعیفات پرداخته و به اشکالات
وارد شده، که عمده آن، دو اشکال عدم حجّیتّ قول ثقه در موضوعات و حدسی بودن این
اخبار است، پاسخ داده و اثبات می کنیم که خبر واحد در موضوعات، حجّت است. اخبار رجالی،
حسّی بوده و لذا هیچ گونه مشکلی در اخذ آنها وجود ندارد. بلکه حتیّ اگر این اشکالات وارد
باشد، باز هم از باب حجّیتّ قول خبره می توان آن را از باب ظنّ خاص (علمی) حجّت نمود
و نوبت به انسداد صغیر نمی رسد.
خلاصه ماشینی:
لذا همواره نحوه حجیت مراجعه به این کتب، یعنی چگونگی حجیت توثیقات و تضعیفات رجالیون مورد بحث بوده است؛ به این معنا که اگر مثلا مرحوم شیخ در رجالش، شخصی را توثیق کرد، این قول ایشان به چه عنوان حجت است؟ آیا از باب اخبار ثقه حجت است یا بر اساس قول خبره و یا از باب منسد شدن باب علم و حجیت مطلق ظن و انسداد صغیر؟ ما در این مقاله به پنج اشکالی که به این روش از دستیابی وثاقت برای روات مطرح شده است، اشاره کرده و به آنها جواب خواهیم داد.
در حجیت قول خبره نیز باید در نظر داشت که حتی اگر قولش مبتنی بر حدس باشد، باز هم حجت است مگر برای کسانی که خودشان ابزار آن حدس را دارا باشند؛ مثلا کسی که تمکن از به دست آوردن حکم مسألهای فقهی را دارد، حال یا به نحو حس، مثل اینکه از امام سؤال کند یا حدسی، مثل اینکه خودش اجتهاد کند، در اینجا حدس دیگران برای او حجت نیست؛ اما اگر در جائی، فردی تمکن از اطلاع از مسأله نداشت، مثل محل بحث ما که تمکن از بررسی وثاقت و ضعف روات برای ما وجود ندارد (نه حسا و نه حدسا) که در اینجا قول اهل خبره حجت است؛ زیرا در بنای عقلاء بر حجیت قول خبره، تفاوتی بین فردی که خبره نیست و فردی که خبره است ولی تمکن از اعمال حدس قال الشیخ فی کتاب العدة فی آخر فصل فی ذکر خبر الواحد: «إنا وجدنا الطائفة میزت الرجال الناقلة لهذه الأخبار، فوثقت الثقات منهم و ضعفت الضعفاء و فرقت بین من یعتمد علی حدیثه و روایته و بین من لایعتمد علی خبره و مدحوا الممدوح منهم و ذموا المذموم.