چکیده:
نرخ رو به رشد جمعیت درکنار کاهش ذخایر طبیعی نگرانی هایی را در مجامع بین المللی درخصوص احتمال بروز مناقشات بر سر منابع طبیعی به ویژه آب در قرن حاضر برانگیخته و سبب شده است تا در دهه های اخیر اتخاذ رویکردهای فراملی نظیر استقرار پارک صلح مورد توجه کشورهای جهان قرار گیرد.
پارک های صلح شکلی از نواحی حفاظت شده فرامرزی هستند که به طور رسمی به حفاظت و نگهداری از تنوع زیستی، منابع طبیعی و ارزش های فرهنگی مرتبط با آن و همچنین ترویج صلح و همکاری اختصاص یافته اند. اتخاذ چنین رویکردی در ایران نیز باتوجه به جایگاه کشور در منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه، وجود مرزهای طولانی با کشورهای همسایه و حضور 18 منطقه مهم تحت مدیریت محیطی زیست در مناطق مرزی، می تواند از اهمیت خاصی در حفظ طبیعت و گسترش روابط و همکاری های منطقه ای برخوردار باشد. در این نوشتار، تلاش شده تا ضمن اشاره به کارکردهای پارک صلح، فرصت های موجود در ایران برای استقرار این نواحی بررسی گردد.
خلاصه ماشینی:
"نواحی حفاظت شده مرزی :١ نواحی از خشکی یا دریا هستند که در میان دو یا تعداد بیشتری از مرزهای میان کشورها، بخش های فرعی ملی نظیر استان ها و بخش ها، نواحی خودمختار یا مناطق فراتر از حدود حاکمیت و اختیارات ملی قرار دارند که به طور ویژه مناطقی را به حفظ و حمایت از تنوع زیست شناختی و منابع طبیعی و فرهنگی مرتبط با آن اختصاص داده و از طریق قانون یا سایر ابزارهای مؤثر به صورت مشترک مدیریت میشوند.
از این رو نواحی حفاظت شده مرزی می توانند هر یک از نقش های ژئوپلتیک زیر را ایفا نمایند: - به عنوان نمادی از همکاری پیوسته میان مللی که از پیشینه صلح برخوردارند عمل نمایند؛ - نقطه آغازی را برای گفتگو میان کشورهای همسایه فراهم آورند که ممکن است به دلیل گرایش های اقتصادی ؛ اجتماعی، زیست محیطی و غیره به شدت دچار اختلاف شده باشند؛ - افزایش امنیت و کنترل منابع در نواحی مرزی به دنبال داشته باشند؛ - ایجاد فرصت مشترک به منظور سرمایه گذاری برای طبیعت گردی و توسعه پایدار در مقیاس منطقه ای محسوب میشوند که گام مهمی در بازسازی پس از درگیری به شمار میرود؛ - شبکه ارتباطی غنی و انعطاف پذیری را میان مدیران نواحی حفاظت شده کشورهای درگیر، سایر عوامل دولتی، سازمان های مردم نهاد محلی و بین المللی و سایر اجتماعات اهداکننده گسترش میدهند (١ :٢٠٠٨ ,Awali &Nam )."