چکیده:
حق تعیین سرنوشت یکی از بنیادیترین مفاهیم در حقوق بینالملل است که علیرغم اهمیت فوقالعاده آن همچنان در هالهای از ابهام باقی مانده بهگونهای که عملا به یک ابزار سیاسی برای نیل به اهداف مشروع و حتی غیرمشروع تبدیل شده است. بحران سال 2014 اوکراین و جدایی کریمه از این کشور شاهد دیگری بر این مدعا است که تا وقتی مرزهای اعمال حق تعیین سرنوشت به درستی مشخص نشود سوء استفادههای سیاسی از این مفهوم به قوت خود باقی خواهد ماند. مقاله پیشرو در بردارنده جستاری تحلیلی پیرامون بحران اوکراین سال 2014 است. این مقاله میکوشد از منظر حقوق داخلی و حقوق بینالملل مفهوم حق تعیین سرنوشت را تبیین کرده و مرزبندی دقیقی میان این مفهوم و مفاهیم مجاور ایجاد کند. بر اساس تحلیلهای ارائه شده در این نوشتار استقلال کریمه از اوکراین با موازین حقوق بینالملل سازگار نیست.
خلاصه ماشینی:
"دادگاه مذکور قاعده مهم دیگری را نیز بیان می کند: به طور کلی در حقوق بین الملل (به استثنای کشورهای تحت استعمار) حفاظت از وحـدت سـرزمینی بـیش از حق تعیین سرنوشت خارجی حمایت می شود؛ با این حال ، احترام به اصـل تمامیـت سـرزمینی در حقوق بین المللی یک اصل مطلق نیست ، بلکه اگر حقوق بشر جمعیتـی کـه بـه عنـوان "مـردم " (people) از آنها یاد می شود، آشکارا مورد تعدی قرار بگیرد، استفاده از حربه جدایی و حق تعیین 1 سرنوشت خارجی برای آنها تحت شرایط خاصی به رسمیت شناخته می شود.
در این زمینه ، نظر کمیسیون حقوق بشر و مردم در پرونده کاتانگیز (Katangese) از این قرار اسـت : "بـا توجه به اینکه شواهد و مدارک مستند و قاطعی برای نقض حقوق بشر نداریم و با امعـان نظـر بـه اینکـه تمامیـت سرزمینی زاییر (Zaire) تنها زمانی می تواند به چالش کشیده شود که مردم کاتانگیز از حـق خـود بـر مشـارکت در امور دولتی –آن گونه که در بند ١ ماده ١٣ منشور آفریقایی حقوق بشر آمده - منع شده باشـند، کمیسـیون بـر ایـن عقیده است که مردم کاتانگیز باید حق تعیین سرنوشت خود را به گونه ای اعمال کنند که بـا تمامیـت سـرزمینی و حاکمیت زاییر سازگار باشد.
البتـه ایـن فـرض را می توان تصور کرد ماهیت ضد روسی بحران اوکراین در کیف "ممکن بود" به نحـوی باعـث نقـض فاحش حقوق بشر اهالی کریمه (که غالبا روس تبار بودند) در آینده بشود؛ اما حتی اگر این فرض را نیز محتمل بدانیم ، به دشواری می توان استقلال یک جانبه کریمه را به رسمیت شناخت زیرا، مفهوم حـق تعیین سرنوشت پیشگیرانه (pre-emptive self-determination) در حـوزه حقـوق بـین الملـل نـه 4 شناسایی شده و نه دستاویزی موجه برای جدایی است ."