چکیده:
بروز و گسترش قیامهای فراگیر در اواخر 2010 در کشورهای عربی خاورمیانه که از آن با عنوان ناآرامیهای عربی یاد میشود یکی از مراحل حساس تاریخی منطقه به حساب میآید. با تمرکز بر روی شعارهای معترضین در طول ناآرامیهای مورد بحث مشخص خواهد شد که عمده نارضایتی جوامع عربی ریشه در نابسامانیهای سیاسی-اقتصادی این کشورها دارد. بررسی تاریخ خاورمیانه بیانگر آن است که وضعیت سیاسی-اجتماعی جوامع عرب در طول تقریباً یک سده اخیر برآیندی از اتصال محیطهای داخل و خارج است؛ این ارتباط به گونهای درهم تنیده میباشد که امکان جدایی آنها قابل تصور نیست. به عبارت دیگر، شرایط درونی این دولتها از یک سو ناشی از کاستیهای داخل و از سویی دیگر متأثر از محیط بینالملل میباشد بر این اساس، برای فهم کامل چرایی بروز قیامهای عربی ضروری است ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دولتهای عربی به عنوان یک کلیت در بطن روابط بینالملل مورد واکاوی قرار گیرد. در این راستا، با توجه به اشتراکات سیاسی، فرهنگی، هویتی و اقتصادی جوامع عربی و سرشت چندگانه ناآرامیهای مورد بحث (سیاسی، اجتماعی، اقتصادی) مقاله حاضر از منظر جامعهشناسی تاریخی روابط بینالملل به بررسی موضوع پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
به عبارت دیگر، شرایط درونی این دولت هـا از یاست جهانیسیک سو ناشی از کاستی های داخل و از سویی دیگر متأثر از محیط بین الملـل مـی باشـد بـر ایـن اساس ، برای فهم کامل چرایی بروز قیام های عربی ضروری است سـاختار سیاسـی، اجتمـاعی و اقتصادی دولت های عربی به عنوان یک کلیت در بطن روابط بین الملل مورد واکاوی قرار گیـرد.
بنا بر آمار و اطلاعات ارائه شده توسـط بانـک جهانی در مورد شاخص حکومت مبتنی بر قانون در طول سال های ٢٠١٠-١٩٩٨ که نشان دهنده ثبات چارچوب های قانونی بوجـود آورنـده اطمینـان بـه نظـام سیاسـی و تشویق کننده افراد، گروه ها و شرکت ها برای سرمایه گذاری اقتصادی در پـروژه هـای ملی است ، کشورهای دارای منابع فراوان و نیروی کار اندک (پادشاهی ها نفتی) دارای بالاترین امتیاز در این شاخص می باشند.
در این ارتباط تغییر در حوزه های اقتصـادی و اجتمـاعی از یـک سـو موجـب وخامـت وضعیت اقتصادی در کشورهای عربی و جدایی بخش عظیم جامعه از نظـام سیاسـی 22 گردید و از سویی دیگر به تغییر ساختار اجتماعی و شـکل گیـری ائـتلاف سراسـری علیه دولت های مورد بحث انجامید.
پـیش از پـرداختن بـه نقـش اقتصاد بین الملل بر بروز ناآرامی های عربی اشاره به این نکته ضرورت دارد کـه تـأثیر بحران اقتصادی ناشی از نوسانات قیمت نفت با توجه به سـاختار اقتصـادی متفـاوت کشورهای مورد بحث یکسان نبود.