چکیده:
روند توسعه و پیشرفت در افریقا به علت منازعات گوناگون و نبود امنیت دچار رکود شده است. در این
میان، شاخ افریقا از جمله مناطق بی ثبات و پرتنش قاره افریقاست. آوارگی، بی ثباتی، فقر، بیکاری و انواع
تنشها و مناقشات تصاویری روزانه از واقعیوهایی اسو که امنیو منطقه را ناپایدار میسازد.
این مشکلات ناشی از عواملی مختلف است که به طور مستمر روی روند تحولات کشورهای این منطقه
تاثیر می گذارند. دخالت قدرت های منطقه ای یا بین المللی در گذشته و حال سبب بی ثباتی و ناامنی این
منطقه شده است و در آینده نیز نقشی تاثیرگذار خواهند داشت؛ هرچند دامنه و عرصه تاثیرگذاری آنها به
متغیرهای گوناگونی بستگی دارد. ثبات و امنیت این منطقه، ضرورتی راهبردی و حیاتی نه فقط برای امنیت
جهانی است. اکنون تحولات امنیتی این منطقه و سواحل ممتد آن امنیت جهانی و عرصه های اقتصادی و
تجاری آن را تهدید می کند. امروز صلح، مساله ای جهانی است و حراست از آن نیاز به تشریک مساعی همگان دارد. تامین امنیت
این منطقه نیز به عنوان ضرورتی راهبردی مطرح است. شورای امنیت سازمان مل متحد قطعنامه های زیادی برای تامین امنیت این منطقه و جلوگیری از سرایت تهدیدهای آن به مناطق دیگر صادر است، اما
هیچکدام صلح و ثبات را برای کشورهای این منطقه به ارمغان نیاورده است. کوشش های میانجیگرانه همه جانبه برای اجرای این قطعنامه ها شاید به علت جدی نبودن محافل بین المللی و دخالت قدرتها در سطوح منطقه ای و بین المللی، تاکنون هیچگونه نتیجه ملموسی نداشته است و تنش همچنان در کشورهای
این منطقه ادامه دارد.
مقاله پیش رو به پرسش های زیر پاسخ میدهد:
1 . منابع تهدید و عوامل بی ثباتی در منطقه کدام اند؟
2 . نقش قدرت ها در سطوح مختلف در امنیت منطقه چگونه است؟
3. سازمان های منطقه ای و بین المللی چه نقشی در تامین امنیت منطقه دارند؟
4 . مکانیزم های مطرح برای برقراری امنیت و ثبات در این منطقه کدام اند؟
5 . نقش ایران در امنیت شاخ افریقا و میزان و محدودیت های این نقش چیست؟
نگارنده سعی دارد پیوندها و ارتباطات موجود میان منابع تهدید و مولفه های امنیت شاخ افریقا را
تجزیه و تحلیل و زمینه ها و امکانات برقراری صلح و تامین امنیت منطقه ای را کشف کند تا شاید کمکی
مختصر به تلاشهای جمهوری اسلامی ایران برای بسط صلح، امنیت و توسعه و مقابله با مداخله
زورگویانه قدرتهای شرور همچون امریکا و رژیم صهیونیستی باشد.
خلاصه ماشینی:
"نقش ایران در امنیت شاخ افریقا و میزان و محدودیتهای این نقش چیست؟نگارنده سعی دارد پیوندها و ارتباطات موجود میان منابع تهدید و مؤلفههای امنیت شاخ افریقا را تجزیه و تحلیل و زمینهها و امکانات برقراری صلح و تأمین امنیت منطقهای را کشف کند تا شاید کمکی مختصر به تلاشهای جمهوری اسلامی ایران برای بسط صلح، امنیت و توسعه و مقابله با مداخله زورگویانه قدرتهای شرور همچون امریکا و رژیم صهیونیستی باشد.
13 منابع تهدید و عوامل بیثباتی در شاخ افریقا این عوامل و منابع متنوع را میتوان در محورهای زیر خلاصه کرد: ـ ادعای ارضی و اختلاف بر سر ترسیم خطوط مرزی (ارثیه دوران استعماری)؛ ـ جنگهای داخلی؛ ـ مناقشات قومی و قبیلهای؛ ـ گروههای مسلح تروریستی و خشونتطلب؛ ـ بحران ساختاری دولت ـ ملت کشورهای شاخ افریقا؛ ـ بحرانهای اقتصادی و برنامههای توسعه؛ ـ فساد اداری و سیاسی نخبگان حاکم؛ ـ مشکلات اقلیتها و کثرتگرایی اجتماعی و سوءمدیریت آن؛ ـ عوامل خارجی منطقهای و فرامنطقهای؛ ـ گستره پدیده دزدی دریایی؛ ـ بحران آب.
21 پدیده فروپاشی دولت ـ ملت: سومالی، مطالعه موردی فروپاشی دولت ـ ملت سومالی پس از سرنگونی رژیم ژنرال محمد زیاد باره در اوایل 1991 و آغاز جنگ داخلی میان قبایل و گروههای محلی به کانون مهم تنش و بحران در شاخ افریقا تبدیل شده و به کشورهای منطقه نیز سرایت کرده است.
در تاریخ معاصر به ویژه اوایل دهه 1970، افزایش ظرفیتهای نظامی و اقتصادی ایران و تحولات منطقه شاخ افریقا در پرتو رقابتهای دوران جنگ سرد میان شوروی و امریکا و الزامات منطقهای، تهران را وادار به حضور فعال در این منطقه کرد."