چکیده:
چرخه حیات قرارداد در مدیریت تفسلی به مراحل طراحی، تشکیل، اجرا، کنترل و بستن قرارداد تقسیم میشود. مدیریت تفسلی قرارداد ایجاب میکند که قرارداد بهطور جامع و مانع بررسی شود. در این چرخه از حیات قرارداد، باید ریسکهای قراردادی شناسایی و ارزیابی شود و راهکارهای مناسب برای آنها در نظر گرفته شود. شناسایی، طبقهبندی و مدیریت ریسکهای قراردادی در مرحلة تشکیل قرارداد بهآسانی امکانپذیر نیست، اما تا حد ممکن باید به این امر مهم دست یازید تا مراحل دیگر این چرخة حیات قرارداد را تحث شعاع خود قرار ندهد. در مقالة حاضر به تحلیل حقوقی ریسک، شناسایی و طبقهبندی ریسکهای قراردادی پرداخته میشود و راهکارهایی برای مدیریت آن در مرحلة تنظیم قرارداد از چرخة حیات قرارداد ارائه میشود.
خلاصه ماشینی:
بنابراین ، مدیریت ریسک در زمان تدوین قرارداد را بـدین شـرح مـی تـوان تعریـف کـرد: مدیریت ریسک عبارت است از شناسایی ، ارزیابی ، پایش و از بین بردن زمینه هـای ریـسک در قرارداد و پیش بینی راهکارهای کنترل ریسک در صورت اتفاق در زمان تدوین قرارداد که ایـن امر نیازمند داشتن دانش تفسلی در این حوزه است .
بنـابراین ، فازهـای مـدیریت ریسک در قراردادهای بین المللی نفت با لحاظ الگوی استاندارد سازمان انگلستان به شرح ذیـل است : فاز اول : شناسایی زمینه های ریسک ؛ در این مرحله محل و شرایط رخداد ریسک شناسـایی می شود.
حال در فرضی که شـرکت بـین المللـی نفتی ای که در سرزمین ایران پروژه اجرا می کند، در صـورت بـروز حـوادث قهـری منجـر بـه خسارات زیست محیطی ، به مادة ٢٢٧ قانون مدنی ایران استناد کند و دادگاه ایـران نیـز بـه حـق استدلال و استناد آن شرکت را قبول کند، تکلیف خسارات زیست محیطـی چـه خواهـد شـد؟ حال اگر حوادث پیش بینی نشده به گونه ای باشد که نظم اقتصادی قرارداد را به طور کامل به هـم بزند، در این صورت تکلیف شرکت بین المللی نفت چه خواهد شد؟ در رویة قضایی فرانسه ، استناد به «نظریة حوادث پیش بینی نشده » در تعـدیل مبلـغ قـرارداد مردود شناخته می شود و به دادرس حق تعدیل قرارداد را به سبب تغییر شرایط و برهم خـوردن نظم اقتصادی قرارداد نمی دهد (کاتوزیان ، ١٣٨٧).
یکی دیگر از شیوه های برخورد با ریسک فورس ماژور در قراردادها به این نحو اسـت کـه طرفین ابتکار عمل را به دست گیرند و موارد ریسک فورس ماژور را شناسایی و ارزیابی کنند و آثار و ضمانت اجراهای مترتب بر آن را از پیش به صورت شفاف در قرارداد لحاظ کنند.