چکیده:
مقدمه: الگوی تجویز داروی پزشکان یکی از عوامل موثر بر روند مصرف دارو و چالشهای مرتبط با آن است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی الگوی تجویز دارو در بیمهشدگان روستایی و نقاط شهری زیر 20000 نفر در شهرستان اهواز انجام شد.
روش پژوهش: این مطالعه توصیفی - تحلیلی است که به روش مقطعی در سال 1387 انجام شد. تعداد نسخ دارویی مورد بررسی 9524 نسخه بود. جمعآوری دادهها با چک لیست 2 بخشی که حاوی سوالاتی اطلاعات عمومی منطقه و نحوه تجویز دارو صورت گرفت. پس از بررسی نسخ دارویی، دادههای جمعآوری شده با آمار تحلیلی )تحلیل همبستگی، کای دو( مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: تعداد اقلام دارویی بطور میانگین در هر نسخ 1/3 قلم دارو بود. بیشترین فراوانی داروهای تجویز شده مربوط به گروه داروهای آنتی میکروبیال و کمترین فراوانی داروهای گروه سیستم اعصاب مرکزی بودند. بیشترین تجویز در بین اشکال دارویی را داروهای خوراکی داشتند و زنان بزرگترین مصرفکنندگان دارو بودند. 50% سرانه پزشک خانواده صرف هزینه دارو شده بود به عبارت دیگر ارتباط معنیداری بین مقدار سرانه اختصاصی دارو و میزان تجویز دارو توسط پزشکان وجود داشت.
نتیجهگیری: میانگین اقلام دارویی نسخ در این مطالعه از متوسط جهانی بالاتر بود. آموزش با محوریت تجویز صحیح دارو، اصول نسخهنویسی و توجه به اندیکاسیون پزشکی، تغییر نگرش نسبت مصرف صحیح دارو به ویژه در زنان دارد. هم چنین در راستای بهبود عملکرد نظام سلامت، مدیریت و نظارت در امور بودجه دارویی ضروری است.
کان وجود داشت.
نتیجه گیری: میانگین اقلام دارویی نسخ در این مطالعه از متوسط جهانی بالاتر بود. آموزش با محوریت تجویز صحیح دارو، اصول نسخه نویسی و توجه به اندیکاسیون پزشکی، تغییر نگرش نسبت مصرف صحیح دارو به ویژه در زنان دارد. هم چنین در راستای بهبود عملکرد نظام سلامت، مدیریت و نظارت در امور بودجه دارویی ضروری است.
خلاصه ماشینی:
اقلام دارویی هر نسخه بیش از 5/2 قلم نباشد، این الزامات احتمالا در تجویز منطقی داروها موثر خواهد بود، در خصوص اهمیت مقوله دارو در ایران مواردی مانند تولید 26 میلیارد واحد (عدد دارو) در سال و مصرف سرانه حدود 370 واحد و نیز اختصاص حدود 30 درصد از بودجه برنامه پزشک خانواده به دارو قابل به ذکر است.
[13] این آمار در مطالعه حاضر 04/3 قلم دارو بود که از میانگین کشوری کمتر است، به نظر میرسد این کاهش در تعداد اقلام تجویزی، تحت تاثیر اجرای برنامه پزشک خانواده صورت گرفته است با این وجود، هنوز هم بین متوسط کشوری و جهانی اختلاف فاحشی وجود دارد که به نظر میرسد با اعمال نظارت دقیق بر میزان تجویز و مصرف دارو قابل کنترل باشد.
از دیگر موارد مورد توجه در این مقوله شیوع مصرف چند دارویی است (9/33% نسخ مورد بررسی دارای 4 قلم دارو و بیشتر بود) مطالعات متعدد نشان داد که شیوع چند دارویی در سالمندان و خانمها بالاتر است[14] که نتایج مطالعه حاضر نیز موید این مطلب است، اما در مطالعه سبحانی شیوع چند دارویی با جنس ارتباط معنیداری نداشت اما با سال فارغ التحصیلی پزشک مرتبط بود که به نظر میرسد دلیل این افتراق، متفاوت بودن جامعه پژوهش باشد.
Prescription pattern and prevalence of potentially inappropriate medications among elderly patients in a Nigerian rural tertiary hospital.
The quality of prescribing in general practice in Kerman, Iran, International journal of health care quality assurance; 2005: 353-60.
Prescribing practices of rural primary health care physicians in Uzbekistan.