چکیده:
سعدی یکی از اندیشمندان اجتماعی است که بررسی اندیشه های وی از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از انجام پژوهش حاضر ، بررسی چگونگی گزارش ناامنی سیاسی به شاه در گلستان سعدی است. روش پژوهش در این مقاله، تفهم ساختاری با استفاده از ادغام مستقیم در مجموعه ها است. مقاله حاضر از جنبه نظری، بر پایه نظام اجتماعی پارسونز بنا شده و در این راستا حکایت های باب اول گلستان تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که سعدی با استفاده از حکایت و گفتار نرم و شیرین که در قالب موقعیت ها و شخصیت های مختلف داستان، در تنوعی از کنش های متقابل با یکدیگر طراحی کرده است، تلاش می کند شاهان را مورد انتقاد قرار دهد و وضعیت جامعه و ناامنی شدید مربوط به اقشار مختلف
رعیت و سپاهیان و سقوط حکومت ناشی از این ناامنی را به شاه گوشزد کند. وی با استفاده از فرایند مرحل های بسیار ظریف و زیرکان های توانسته است به این هدف برسد .
خلاصه ماشینی:
"بررسی امکان ساختاری در قالب موقعیت ها و تعامل ها در این حکایت ، در گام ششم ، سعدی سعی کرده است با اشاره بـه تعامـل هـای سرد و سرد نابرابر بین شاه ، سربازان و رعیت ، بر فشار درونی حـاکم بـر رعیـت تأکید کند و با پرسیدن یک سؤال از شاه از طریق وزیر، بـه طـور غیرمسـتقیم بـه شاه نشان دهد که یکی از عوامل ایجاد ناامنی، نارضایتی داخلـی رعیـت از شـاه اســت کــه در زمــانیکــه دشــمنان وی (در اینجـا پســرعموهای شــاه ) علیـه او برمی خیزند، رعیت نیز با آنـان همـراه مـی شـوند و سـقوط حکومـت بـه وقـوع میپیوندد.
بررسی امکان ساختاری در قالب موقعیت ها و تعامل ها در این حکایت سعدی در گام دهم پروژه «یادآوری ناامنی به شاه »، بـا توصـیه اش کـه جمله گفتمانی این حکایت است : «بر رعیت ضعیف رحمت کـن تـا از دشـمن قـوی زحمت نبینی»، در تلاش است که هم حکایت های پیشین فراموش نشود و هـم زمینـه را برای حکایت های ١٤ و ١٥ فراهم کند؛ یعنی توصیه میکنـد کـه بـرای پیـروزی بـر دشمنان ، باید حال رعیت را رعایت نمود و به آنها کرم و بخشش و رحمت کرد، زیـرا یکی از عوامل ایجاد ناامنی برای شاه و پایداری حکـومتش ، از سـوی رعیـت ناراضـی است ؛ یعنی با اسـتفاده از جانشـینی مـی تـوان رعیـت ناراضـی را جانشـین دشـمنان ، پادشاهان دیگر و لشگریان قرار داد که تا اینجا، شاه از طرف آنان ناامنی داشت ."