چکیده:
مقدمه : شایعه، به مثابه یکی از ابزارهای پنهان تبلیغ، آسیب هایی جبران ناپذیر بر پیکره نیروهای درگیر در صحنه نبرد بر جای میگذارد. بررسی آیات قرآن حکایت از آن دارد که کفار و منافقان در جنگ های احد، بدر صغری، حمراء الاسد، احزاب و تبوک از حربه تولید و انتشار شایعات بهره برده اند. با توجه به آثار مخرب شایعه در روحیه نیروی انتظامی، تحلیل این پدیده از منظر قرآن بسیار مهم است. از منظر قرآن چه کسانی و با چه اهدافی در پی ایجاد شایعه بوده اند؟ چه عواملی در پذیرش شایعه اثر دارد؟ عواقب پذیرش شایعه در میدان جنگ چیست؟ راهکارهای برخورد با شایعه چیست؟ روش تحقیق : روش تحقیق در این مقاله کتابخانهای است. بدین منظور، با توجه به اینکه نخستین و مهمترین منبع این پژوهش قرآن کریم است، ابتدا آیات مرتبط با موضوع استخراج و، پس از دسته بندی آنها در زیر عناوین مربوط، تفسیر هر یک از آیات بررسی خواهد شد.
یافته ها : نشان میدهد وجود اهمیت و ابهام در اخبار نظامی، تاخیر در اطلاع رسانی اخبار صحیح، ارزیابی نکردن صحت و سقم اخبار و تلاش به منظور تحصیل اخبار اطمینان بخش، از بسترها و زمینه های شکل گیری شایعات است. مهمترین اهداف دشمنان از به کارگیری شایعه در جنگ القای خوف و ایجاد سستی در اراده و توان روحی نیروها، فریب افکار عمومی و ایجاد اختلاف و تفرقه در میان رزمندگان اسلام است.
نتیجه گیری : از راهکارهای مناسب برای مقابله با این روش تبلیغاتی و تاثیرات ناگوار آن در جنگ ابهام زدایی از اخبار، تحقیق و بررسی گزارش ها و ارجاع اخبار به اهل تشخیص است که در آیات قرآن بارها به مناسبت های مختلف به آنها اشاره شده است.
Rumour, as one of the hidden tools of propaganda, makes irreparable damages in the involved forces in the scene of war.Considering the verses of the Holy Quran, infidels and hypocrites in the the wars of Ohod, Badr-e-soghra, Hamra-al-asad,Ahzab and Tabouk, have taken benifit of the trick of producing rumours.regarding to the destructive effects of the rumours in the morale of the police,it is very important to analize this phenomenon from the viewpoint of the Holy Quran. What kind of people and by which targets try to make rumours?What are the causes of acception of rumours?What are the outcomes of acception of rumours in the battle field?What are the solutions in confrontation with rumours?The research method in this article is library method. For this aim,regarding that the first and the most important source of this research is the Holy Quran, firstly the verses that are related to the subject have been used as the reference and then they have been categorized and used under the titles and their interpretations have been considered. Findings show that the existence of importance and ambiguity in the military news, delay in the accessability to the correct news, lack of evaluation of the news to become sure of its validity and efforts to get the news that ensure about the faundations, are the causes of creation of the rumours. The most important targets of the enemies, in using the rumours is to make fright and weakness in the determination and spiritual abilities of the forces, deception of the public thoughts, and making disagreement and division between the warriors of the Islam.Taking out the ambiguities, making research ,scrutinizing the reports and their reference, and taking help of experts are of the suitable methods to confronting this method of propaganda and it's negative effects in the war, which have been mentioned times and times in the verses of the Holy Quran in different relevances.
خلاصه ماشینی:
نتیجه گیری : از راهکارهای مناسب برای مقابله با این روش تبلیغاتی و تأثیرات ناگوار آن در جنگ ابهام زدایی از اخبار، تحقیق و بررسی گزارش ها و ارجاع اخبار به اهل تشخیص است که در آیات قرآن بارها به مناسبت های مختلف به آن ها اشاره شده است .
تاریخ اسلام نیز شاهد آن است که دشمنان از حربۀ شایعه برای ضربه زدن به مسلمانان به ویژه / / در جنگ ها بسیار بهره گرفته اند؛ به طوری که کفار و منافقان صدر اسلام با پخش شایعات به / طرق مختلف در صدد تضعیف نظام نوپای اسلامی بوده اند.
هنگامی که سپاه اسلام خود را برای حرکت به تبوک و نبرد با رومیان مهیا می ساخت ، منافقان به علت شدت گرما مسلمانان را از حضور در میدان جنگ باز می داشتند (ابن هشام ، ١٣٥٥ ق :٤، ١٥٩).
٤-٥- ایجاد اختلاف و تفرقه در هیاهوی جنگ زمانی که دشمنان اخبار ساختگی پخش می کنند، با توجه به اینکه از یک سو مخاطبان ، شایعات در حالت ابهام و فقر اطلاعاتی قرار دارند و از سویی نیز هر یک از مخاطبان دارای ویژگی هایی شخصیتی هستند، طبیعتا در مواجهه با این شایعات به صورت های گوناگون از خود عکس العمل نشان می دهند و موضع گیری های مختلف اتخاذ خواهند کرد.
سید قطب دربارة مسلمانان ضعیف الایمان که در جریان غزوة بدر صغری در القای شایعات میان سپاه اسلام نقش داشتند می نویسد: «ایشان متوجه نیستند که شایعه چه خطری بزرگ برای آشفتگی و پراکندگی اردوگاه مسلمانان دارد و چه پیامدهایی ناگوار بر آن است » (قطب ، ١٤١٢ ق : ٧٢٣.