چکیده:
مناسبات ایران و آمریکا پس از انقلاب اسلامی همراه با بی اعتمادی، بدبینی و نگاه به شدت خصومت آمیز نسبت به یکدیگرمعرفی شده است. ساختارهای هنجاری و معنایی که هویت بخش ایران و آمریکا در عرصه ی بین المللی است، همدیگر را به مثابه ی یک «دگر» و«غیر» تعریف کرده است. در این میان در چارچوب بن نگره های هویتی دوطرف، اقداماتی که در مناسبات منطقه ای و بین المللی توسط هرکدام از دوبازیگر صورت می گیرد، به عنوان اقدامی علیه«خود» تلقی می شود. اقداماتی که به زعم آن بازیگر به عنوان کنش مناسب و در راستای منافع ملی و خدمت به مولفه های هویت ساز است در چشم دیگری یک تهدید نگریسته می شود. روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب از این قاعده تخطی نکرده است.. بر این اساس در مناسبات بین دو بازیگر همواره لحظه های امیدبخش به منظور کاستن از این نگاه منفی به ندرت مشاهده شده است. با این حال در سالهای اخیر که مناقشه ی هسته ای ایران این انگاره ها و سازه های به شدت تقابل گرایانه را به عرصه ی عمل کشانده بود؛ با دستیابی به توافق هسته ای ایران و غرب این سوال سوال مطرح می شود که حل مناقشه ی هسته ای در آینده ی مناسبات دوکشور چه پیامدی به همراه دارد. بر این اساس سوال اصلی تحقیق آن است که علل و زمینه های تداوم مناقشه ی ایران و آمریکا کدام اند؟ فرضیه ی مقاله آن است که حاکم بودن انگاره های هویتی در مناسبات بین دوکشور، مولفه های رفتاری متعارضی را در مناسبات منطقه ای و بین المللی آنها بوجود آورده است. از جمله محورهای تعارض رفتاری دو طرف مساله ی حقوق بشر، تروریسم، حمایت از جنبش های اسلامی، مساله ی اسراییل، مسائل منطقه ای و مناقشه ی هسته ای است. در مقاله ی پیش رو نویسندگان به بررسی ابعاد مختلف این مساله می پردازند.
خلاصه ماشینی:
"براین اساس ، محور چالش منطقه ای ایران – امریکا بر سر این موضوع است که ایران در چارچوب بنیانهای هویتی و منافع ملی و مصالح اسلامی، حزب الله ، جهاد و حماس را جنبش هایی میداند که بر سر تعیین سرنوشت خود حرکت میکنند و دفاع از آنها را امری مناسب میپندارد، در طرف مقابل ایالات متحده آنها را جنبش - هایی تروریستی قلمداد میکند که حمایت ایران به مثابه حمایت از تروریسم تلقی شده و روند صلح را مختل میکند.
در سطح منطقه ای ایجاد شکاف میان کشورهای اسلامی، قرار دادن ایرانی در مقابل عرب ، شیعه در برابر سنی طرح خاورمیانه بزرگ ، ایران هراسی در میان کشورهای عربی، با نشان دادن این مسأله که ایران در تلاش برای سلطه بر منطقه است و گسترش شیعه و فرهنگ شیعی، بحث هلال شیعی، اسلام رادیکال ، سیاست تجزیه طلبی و حمایت از قومیت های مختلف و معارض ایران ، همگی از اقدامات ایالات متحده جهت تخریب چهره ی فرهنگی ایران اسلامی و گفتمان حاکم بر آن است (شاکری خویی، ١٣٩٢: ١٨٠).
با این حال بر اساس آنچه تاکنون در روابط ایران و آمریکا به آن اشاره کردیم ، می توان استدلال کرد که مناقشه هسته ای، شدیدترین تحریم های شورای امنیت ، ایالات متحده و اتحادیه اروپا و هر آنچه که در دو دهه اخیر به بحرانی شدن مساله منجر شده بود برآیند نگاه متفاوت دوطرف و حاکمیت انگاره ها هویتی بود که روابط دوکشور در مساله هسته ای را به مرز یک منازعه نزدیک کرده بود."