چکیده:
این مقاله به بررسی ابزارهاو شیوه هـای بسـیج و اعتـراض در انقـلاب مشروطه با هدف شناخت بیشتر جنبش های اجتمـاعی معاصـرو نحـوه عملکرد آنها میپردازد. سوالی که در این مقاله مطرح میشود این اسـت که فعالان جنبش مشروطه از چـه ابـزارو شـیوه هـایی بـرای بسـیج و اعتراض بهره گرفتند. فرضـیه ای کـه در پاسـخ بـه ایـن سـوال مطـرح میشود این است که در جنبش مشـروطه ، از شـب نامـه ، سـخنرانی در مساجدو منابرو روزنامه هـا بـرای بسـیج مـردم و ازبسـت نشـینی و مبارزات خشونت آمیز برای نشان دادن اعتراضات استفاده شده اسـت . این تحقیـق بـه روش کیفـی (تحلیلـی -تـاریخی ) و بـا اسـتفاده از ابـزار اسنادی و کتابخانه ای انجام مـی شـود . در ایـن تحقیـق ابتـدا ابزارهـاو شیوه هایی را که در جهت برانگیختن و تهییج تـوده هـاو شـکل دادن بـه اعتراضات بـه کـار بـرده شـدند،و سـپس روش هـایی کـه مخالفـان در جنبش مشروطه برای پیشبرد مقاصدشان از آنها در جهت نشـان دادن اعتراضشان مورد استفاده قرار دادند، پرداخته شده است . ابزارهاو شیوه هایی که در این مقاله بدان پرداخته شـده اسـت ، شـامل :بست نشینی و تحصن وقیام سرتاسری می باشدو همچنین مسـاجدو منابر، روزنامه هاو شبنامه ها به عنوان ابزارهاو شـیوه هـای بسـیج در جنبش مزبور بررسی شده است .
خلاصه ماشینی:
"در این دوران به جز مدت اسـتبداد صـغیر محمـدعلی شـاه روزنامـه و جراید بسیار زیادی در داخل و خارج کشور چاپ و منتشـر شـدند کـه پروفسـور بـراون در کتاب ارزشمند خود به نام تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشـروطیت از سیصـدو هفتادو یک مورد جریده با ذکر نام و محل انتشار یاد کرده است و این مقـدار بـا توجـه بـه جمعیت کشورو امکانات چاپ و نشر درآن زمان بسیار قابل ملاحظه اسـت .
اما در انقلاب دوم ، از یکسـو حمایـت جـدی کشـورهای خـارجی از جملـه انگلسـتان و روسیه از محمدعلی شاه و از سوی دیگر حمایـت مـالی یکـی از بزرگـان ثروتمنـد بـه مبلـغ ١٠٠٠٠ پوند از حکومت ، باعث شد تا او هم نگران حمایت کشورهای خارجی از مشـروطه خوهان نباشدو هم با استفاده از وام ، پرداخت های ویژه ای به قزاق هـا اعطـا نمایـد تـا از ایـن طریق قوه قهریه خود را منسجم تر از گذشته توسعه دهدو خود را نیز برای مقابله با هرگونـه مخالفت ها از سوی مشروطه طلبان آماده تر کند.
بست نشینی و تحصن که در نهضت تنباکو بـه عنـوان شـیوه ی اعتـراض سیاسـی ظهـور پیـدا کرده بود در این جنبش به عنوان شکل غالب طرح اعتراضات مطرح شد طوری کـه بخـش اعظم اعتراضات مردم در انقلاب اول مشروطه با شیوه ی مزبور به وقوع پیوست ."