چکیده:
نظام بین الملل به عنوان یک کل واحد که هویـت و موجـودیتی مسـتقل و متمایزاز واحدهای تشکیل دهنده خود دارد،قیدوبندهای رفتاری خاصی راایجاد می کنـد. در اثـر چگـونگی توزیـع قـدرت در سـطح بـین المللـی ، ساختار نظام بین الملل شکل می گیردکـه جایگـاه هریـک از کشـورهارا مشخص و معین می کند. ماهیت محافظه کـار نظـام بـین الملـل ،تغییـرو تحول در ساختارو سلسله مراتب قدرت را مشکل و سـخت مـی سـازد؛ به ویژه قدرت های بزرگ ،که ساختار نظام بین الملل برپایـه آنهـا شـکل می گیرد، به منظور حفظ نظـم موجـودو ثبـات درنظـام ، اجـازه ظهـور قدرت های چالشگردیگرکه تغییرات ساختاری را درپی خواهد داشـت ، نمــی دهنــد. در ایــن میــان دولــت هــای انقلابــی یــاتجدیــدنظرطلب بــا محدودیت های ساختاری بیشتری مواجه می شوند. نهضـت ملـی شـدن نفت در دوره زمامداری دکتر مصدق و برنامه هسته ای ج . ا.ایـران نیـز رویکردی تجدیدنظر طلب داشته اند، کـه بـا فشـارهای سـاختاری نظـام بین الملل مواجه شده اند. ایـن پـژوهش بـه دنبـال تحلیـل و تبیـین تـاثیر ساختار نظام بین الملل بر این دو رویدادمی باشد.
خلاصه ماشینی:
"از بین رفتن یکی از دو ابرقدرت دوران جنگ سرد، نظریه پردازان سیاست و روابط بـین الملـل را با این پرسش روبرو ساخت که ساختار نظام بین المللی پس از جنگ سرد را چگونـه بایـد تحلیل نمود؟ آیا بعد از پایان جنگ سرد، نظام بین الملل یک نظـام هژمونیـک اسـت ؛ یعنـی نظامی است که در آن رقابت بین قدرت های بزرگ آنقدر نامتوازن است که یک ابرقدرت (یعنی آمریکا) بتواند قوانین و خواسته هایش را در عرصـه هـای اقتصـادی، سیاسـی، نظـامی، دیپلماتیک و حتی فرهنگی اعمال کند.
در این نظام تعدادی از قدرت های تازه پدید آمده در عرصه جهانی مانند آمریکـا و شـوروی و حتی آلمان نقش چنـدانی در سـاختار بـین الملـل نداشـتند، سیاسـت خـارجی آنهـا سیاسـت خارجی منزوی بود که با وجود رشد اقتصادی و نظامی آنها، در مسایل بین المللـی و منـاطق حساس دنیا هیچ حضوری نداشتند و عمـدتا انگلسـتان ، فرانسـه و روسـیه مرزهـای سیاسـی، امنیتی و استراتژیک مناطق مهم جهان را طراحی می کردنـد نظـام بـین المللـی تـوازن قـوا در فاصله دو جنگ جهانی تبدیل به نظام بین المللی نامتوازن شده بود؛ نظامی که به جز انگلیس و فرانسه بقیه کشورها در حال فراز و نشیب و صعود و افول بودند..
به همین جهت آمریکا قصـد دارد به عنوان یک قدرت برتر جهانی بـا هماهنـگ سـازی سـایر قـدرت هـای هسـته ای جهـان از تبدیل شدن ایران به یک بازیگر قدرتمند و تأثیرگذار در معادلات جهانی جلوگیری کند در این ارتباط ، کشورهای قدرتمند جهـان مبـادرت بـه اتخـاذ روش هـا و سیاسـت هـایی نموده اند که بر اساس آن زمینه های لازم برای کاهش توانمندی هسته ای ایـران فـراهم آیـد."