چکیده:
به منظور تقسیم بندی غم های نکوهیده در جامع ترین شکل ممکن، به قرآن کریم و کتاب های تفسیر مراجعه شد. مطالعه توصیفی نشان می دهد، غم های نکوهش شده در آموزه های دینی شامل غم های مربوط به دنیا و دنیاطلبی، تاسف بر امور از دست رفته، کثرت نعمات و امکانات برای دیگران، حسادت و کینه، ترس و فقر و غم جهل به حکمت الهی، هستند. یکی از نتایج مهم این مقاله، آشکار شدن علت طرد و نکوهش برخی غم های ناروا در تعالیم الهی است. سستی ایمان، نقص در علم و آگاهی و توانایی و زیاده روی در تعلقات مادی موقت، از عوامل اساسی غم های نکوهیده به شمار می آیند.
خلاصه ماشینی:
"غم تأسف بر امور از دست رفته قرآن کریم دراینباره میفرماید: «ما اصاب من مصیبته فی الارض و لا فی أنفسکم الا فی کتاب من قبل ان نبرأها ان ذلک علی الله یسیر* لکیلا تأسوا علی مافاتکم و لا تفرحوا بما اتاکم و الله لا یحب کل مختال فخور*» [حدید/ ۲۳-۲۲]: هیچ مصیبتی در زمین و در نفسهای شما نرسد، مگر اینکه قبل از آنکه آن را آفریده باشیم، در کتابی است؛ بیگمان این امر بر خدا آسان است* تا بر آنچه از دست شما رفته، اندوهگین نشوید و به آنچه به شما داده، شادمانی نکنید و خدا هیچ خودپسند فخرفروشی را دوست ندارد.
قرآن کریم به این مورد در داستان حضرت موسی(ع) و حضرت خضر(ع) اشاره میفرماید: «و کیف تصبر علی ما لم تحط به خبرا» [کهف/ ۶۸]: و چگونه میتوانی بر چیزی که به شناخت آن احاطه نداری، صبر کنی؟ دلیل اینکه خضر(ع) فرمود: «تو هرگز توانایی صبر نداری» و نفرمود: «نسبت به آنچه تعلیمت میدهم، صبر نداری»، این است که: میخواهد معلوم کند خودش به دلیل آگاهی از رموز باطن حوادث در برابر ظاهر ابلهانة آنها اعتراض نمیکند و برعکس موسی، بهدلیل بیاطلاعی از رموز و باطن حوادث، با مشاهدة ظاهر حوادث بیصبرانه سؤال میکند [پورسیف، ۱۳۸۶: ۷۷۴].
• در فرهنگ قرآنی، غمهای مربوط به دنیا و دنیاطلبی، تأسف بر امور از دسترفته، حسرت کثرت نعمات و امکانات برای دیگران، حسادت وکینه، ترس و فقر و غم جهل به حکمت الهی، ناروا و مورد مذمت است."