چکیده:
دوره ی جاهلی با همه ی فراز و فرودهایش پر از جنگها و درگیری بین قبایل است. قبایلی که با انگیزه های واهی بر یکدیگر یورش می بردند و همدیگر را از دم تیغ می گذراندند. خوی و خصلت جنگ طلبانه ی آنان، تمامی شاعران این دوره را همراه جریان ستیزه جو کرده بود، اما در این میان، تنی چند از شعرا، خردمندانه جنگ و آسیبهای آن را برای مردم گوشزد کردند. زهیر بن ابی سلمی، در معلقه ی خود کوشید مردم زمان خویش را به این باور برساند که جنگ حاصلی جز تباهی ندارد. بررسی این قصیده در فضای جنگ و صلح جاهلی و با بهره گیری از جامعه شناسی جنگ کمک شایانی در فهم زبان و ادبیات کهن این دوره و حفظ میراث بشری می کند و به ما نشان می دهد که چگونه یک شاعر، در چنین محیطی مردم را به سوی نیکی و ساختن زندگی متمدن رهنمون می شود.
خلاصه ماشینی:
"شاعر در زمینه ی صلح طلبی بر این عقیده است که اگر افرادی از سر بزرگ منشی خسارت های فردی که مورد جنایت واقع شده را جبران نمایند، بسیاری از نزاع ها بدون آغاز پایان می یابد: فأصبح یجری فیهم من تلادکـم مغـانم شتـی من إفـال مزنـم ینجمهـا قـوم لقـوم غرامـة ولـم یهریقوا بینهم ملء محجـم فکـلا أراهم أصبحـوا یعقلونـه علالة الف بعد الف مصتم 4- نصیحت به آشتی کنندگان و بازگشت به روح دینی: زهیر آشتی کنندگان را از عهد شکنی و کینه توزی باز می دارد آنها باید به سوگند خود پایبند باشند و با انجام کارهای ناشایست از آن پیمان شکنی نکنند و آنها را متوجه خدا می گرداند که خداوند عالم بما فی الصدور است هرچند چیزی را در سینه پنهان دارند از خداوند پنهان نمی ماند و او ناظر و شاهد بر اعمال انسانها است.
ومن لم یصـانع فی أمـور کثیـرة یضـرس بأنیـاب ویوطأ بمنسـم ومن یجعل المعروف من دون عرضه یفـره ومن لا یتق الشتـم یشتـم ومن یک ذا فضـل فیبخل بفضلـه علی قومه یستغـن عنـه ویذمـم ومن یوف لا یذمم ومن یهد قلبـه إلـی مطمئـن البر لا یتجمجـم ومن هاب أسـباب المنایا ینلنـه وإن یرق أسـباب السماء بسلـم ومن یجعل المعروف فی غیر أهلـه یکـن حمـده ذما علیه وینـدم ومن یعص أطـراف الزجاج فإنـه یطیـع العوالی رکبت کل لهـذم ومن لم یذد عن حوضه بسلاحـه یهـدم ومن لا یظلم الناس یظلـم ومن یغترب یحسب عدوا صدیقـه ومن لم یکـرم نفسـه لم یکـرم 10 - ابزارها: و در این میان برای تبیین بهتر مساله از ابزار های نحوی و بلاغی نیز مدد می گیرد: 1-فلش بک: او در ابتدای معلقهاش با فلش بکی زیبا و اشاره به منزل یار قبل از وقوع کوچ و ویرانی و مرور یاد و خاطره آن روزگاران بعد از گذشت بیست سال، حس آرامش را در مخاطب برمیانگیزد."