چکیده:
برخی نظریات به نقش برجستة ارتباطات و نقشآفرینی آن در پیدایش، حفظ یا تحوّل و انتقال فرهنگ اشاره میکنند. در ابعاد گوناگون سیاستگذاری فرهنگی نیز لازم است به این مقوله توجه جدّیتری بشود. این مقاله درصدد است با تبیین اهمیت و جایگاه ارتباطات در تحقق فرهنگ دینی، به ارائة ابعاد کلی الگوی ارتباطات انسانی ـ اسلامی بپردازد. بدین منظور، با روش کیفی- تحلیلی، ضمن بازخوانی نقش ارتباطات در فرهنگ دینی، محوریت توحید و ولایت در ارتباطات انسانی مطلوب دینی تبیین میگردد. بر اساس تحلیل این نوشتار، توحید محور اصلی نظام معنایی فرهنگ دینی است و بدینروی، ابعاد گوناگون ارتباطات نیز باید در جهت تحقق آن ترسیم شود. از سوی دیگر، چون ولایت ظرف تحقق توحید است، ارتباطات مطلوب دینی باید با توجه به درجة دینداری افراد و تولّا و تبرّا شکل گرفته، بر اساس آن اجرا شود و سایر حیثیات مخاطب و ساحاتی که ارتباط در آن محقق میشود به عنوان قیودی بر آن ملاحظه شود. با توجه به جایگاه برجستة ارتباطات در تحقق فرهنگ دینی، لازم است این مسئله در مراحل گوناگون سیاستگذاری و آموزش عمومی جامعه مدّ نظر سیاستگذاران قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"بر اساس آنچه بیان شد و با توجه به اهمیت و لزوم تولا و تبرا در ارتباطات، میتوان گفت: محوریت تمام ارتباطات انسانی در یک جامعة دینی، باید مبتنی بر معیارهای دینی و ولایی شکل بگیرد؛ به این صورت که تمام حیثیات و شرایط خاص مخاطب از قبیل سن، جنسیت، و ارتباط خویشاوندی یا همسایگی و یا ساحاتی که رابطة بین افراد در آن محقق میشود، همگی به عنوان قیودی در کنار ملاک التزام مخاطبان به حق و امور دینی ملاحظه شود.
بدینروی، محوریت تمام ارتباطات انسانی در یک جامعة دینی، باید بر اساس معیارهای دینی و ولایی شکل بگیرد، به این صورت که تمام حیثیات و شرایط خاص مخاطب از قبیل سن، جنسیت، ارتباط خویشاوندی یا همسایگی و یا ساحاتی که در آن رابطة بین افراد محقق میشود همگی به عنوان قیودی در کنار ملاک دین و ایمان مخاطبان ملاحظه میشود.
ارتباطات انسانی و بهویژه ارتباطات میانفردی یکی از محورهای مهم حیات دینی به شمار میرود و بستر تحقق فرهنگ دینی در جامعه خواهد بود و باید با طراحی الگوی ارتباطات انسانی ـ اسلامی، ارزشها و قواعد بر اساس ملاکات دینی رتبهبندی شوند و با تدوین و مشخص شدن چارچوبهای رفتاری مطلوب، امکان شاخصسازی برای پیمایش و ارزیابی رفتارهای اجتماعی در حوزة ارتباطات انسانی مطلوب فراهم میآید، و البته چون عرصة ارتباطات انسانی در ساحات گوناگونی ظهور عینی دارد، قابلیت بالایی برای استخراج شاخصة مبتنی بر آن وجود دارد."