چکیده:
امروزه گسترش جرایم اقتصادی در بسیاری از جوامع از چالش های اساسی و مورد مطالبة جدی مردم و ارکان نظام به حساب می آید. بنابراین مسئله اصلی در این تحقیق گسترش جرایم اقتصادی و نگرانـی هـای حاصـل از آن در جامعة ایران است . از ایـن رو، ایـن تحقیـق بـا هـدف فهـم چرایـی وقـوع جـرایم اقتصـادی در ایـران و چگونگی مبارزه با آن است . پژوهش حاضر از نظر هدف و ماهیت کاربردی و از نظـر روش اجـرا، کیفـی از نوع توصیفی - اسنادی اسـت . ابـزار جمـع آوری مصـاحبه و پرسـش نامـه بـوده کـه فعالیـت هـای مجرمانـه در شبکه های هرمی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج نشان داد که نظریة فشار مرتن مـی توانـد تـا حدود زیادی وقوع جرایم اقتصادی را در جامعة ایران توجیه کند و از میان همة عوامـل ، عـدم همـاهنگی بـین ابزارها و اهداف مشروع جامعه مهم ترین عامل در ایجاد گرایش به فعالیت در شبکه های هرمی بوده است .
خلاصه ماشینی:
"با توجه به ویژگی مشترک جرایم اقتصادی که همگی به دنبال کسـب ثـروت هـای فراوان در یک مدت کوتاه و با زحمت کم هستند و با اذعان به این که در بین محققان حقوق کیفری اقتصادی ، اختلاف نظرهای فاحشی در خصوص تعریف جرم اقتصـادی وجود دارد و با پذیرش این که مصادیق بیان شده از جرایم اقتصادی مصادیقی جامع و مانع نیستند؛ در این مقاله به دنبال آزمون این فرضیه خواهیم بود که آیا نظریة فشـار مرتن می تواند در خصوص توضیح عوامل ارتکاب جرایم اقتصادی در جامعة کنونی ما، با تعریف و مصادیق پیش تر گفته شده یک نظریة کارآمد باشد یا خیر؟ ابتـدا فرضـیة تحقیق (نظریة فشار مرتن ) در خصوص جرم تأسیس ، قبول نمایندگی و عضوگیری در شبکه های هرمی آزموده می شود و در بخش بحث و نتیجه گیری بررسی می کنیم کـه آیا نتیجة به دست آمده را می توان به سایر مصادیق مذکور از جرایم اقتصادی تسـری داد یا خیر؟ برای بحث در مورد نظریة فشار ابتدا باید به آراء و نظرات دورکیم اشاره کرد.
در این تحقیق بـا روش کیفـی و با ابزار مصاحبة عمیق ٣٠٠ نفر از فعالان در شبکه هـای هرمـی مـورد مصـاحبه قـرار گرفتند و در نهایت با تکیه بر چارچوب نظری تحقیق و تجزیه و تحلیل داده هـای بـه دست آمده ، این نتیجه حاصل شد که از میان عوامل سـطح کـلان ، مسـئله اشـتغال ، فقدان بسترهای سرمایه گذاری ، عدم هماهنگی بین ابزارها و اهداف مشـروع جامعـه ، فقدان شبکه های اجتماعی فعال ، مصرف گرایی و چیرگی فرهنگ مصـرف و از میـان عوامل سطح خـرد اعتمـاد بـه نفـس و خطـر پـذیری بـالا، میـل شـدید بـه ترقـی ، منفعت طلبی شخصی و توقعات بالای والدین و اعضای خانواده عوامل تأثیرگذار بـرای گرایش افراد به فعالیت در شبکه های هرمی بوده است و در پایان فرضیة تحقیق ثابت شد."