چکیده:
هدف اصلی این پژوهش، ساخت و هنجاریابی پرسشنامهای برای سنجش سواد رسانهای بوده است. جامعه آماری پژوهش، جوانان 18 تا 40 ساله شهر تهران بودند که بر اساس نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. ابتدا بر اساس مبانی نظری پژوهش، پرسشنامه مقدماتی با سه عامل اصلی و 45 سوال تدوین شد. سپس از نظر روایی منطقی (تایید استادان) مورد ارزیابی قرار گرفت. پرسشنامه در مرحله اول از یک نمونه 100 نفری و در مرحله بعد به تعداد 662 نفر از جامعه هدف، تکمیل شدند. در نهایت 35 سوال که با کل آزمون همبستگی مثبت داشتند، انتخاب و پرسشنامه نهایی به عنوان آزمون سواد رسانهای (MLT-35) نامگذاری شد. روایی سازه آزمون با استفاده از روش روایی واگرا و تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. شاخصهای تحلیل عامل تاییدی با نرمافزار آموس (4/2=χ2 ،89/0=GFI، 88/0=AGFI و 046/0=RMSEA) مقادیر مطلوبی را نشان داد. جدول هنجار آزمون نیز از نمرههای استاندارد Z به تفکیک میزان تحصیلات تهیه شد. در این پژوهش میزان سواد رسانهای جوانان در حد متوسط برآورد شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد آزمون (MLT-35) ساخته شده، از روایی و اعتبار لازم برای سنجش سواد رسانهای جوانان برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
"مدل مفهومی پژوهش حاضر برای ساخت آزمون سواد رسانه ای بـا بهـره بـرداری از مؤلفه های بنیادی و ابعاد سواد رسـانه ای پـاتر و تـامن ، عناصـر سـواد رسـانه ای مـدنظر یونسکو، منشور اروپایی سواد رسانه ای ، اتحادیه ملی سواد رسانه ای امریکـا و همچنـین مدلی که از سوی دانشگاه نیگاتای ٥ ژاپن (٢٠٠٩) منتشر شده بود ، با لحاظ تغییراتـی در آن ، به شکل زیر ترسیم شده است : شکل ١ـمدل مفهومی پژوهش سواد رسانه ای نگرش مثبت به جمع آوری و تولید اطلاعات نگاه انتقادی تنوع و مهارت استفاده 1.
بـه عبـارت دیگـر، پیش فرض پژوهشگر ( مدل مفهومی پژوهش ) دربـاره ارتبـاط عامـل هـا بـا زیرمجموعـه خاصی از سؤالات ، این سؤال مطرح می شود کـه آیـا صـحت دارد؟ در ایـن پـژوهش از نرم افزار آموس (AMOS)١ نسخه ٢٢، برای تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است .
بنـابراین ، مـدل مفهـومی پژوهش با تغییراتی در مدل یاد شده و با توجه به مبانی نظری سواد رسانه ای ، طراحی و پرسشنامه متناسب با سه مؤلفه اصلی شامل : «تنوع و مهارت استفاده از رسانه »، «نگرش مثبت به جمع آوری و تولید اطلاعات » و «نگاه انتقـادی بـه رسـانه »، در مجمـوع بـا ٤٥ سؤال ، ساخته شد.
همـان طـور کـه در جـدول ٦ و شکل ٥، مشاهده می شود، در هنجار آزمون نیز میانگین برآورد شده نمونه ای با میـانگین جامعه ، یکسان و میانگین نمرات در دو گروه تحصیلی معنادار است ؛ بنابراین نقاط برش در گروه تحصیلی دیپلم و زیردیپلم با نمره کمتر از ٣٤، دارای سـواد رسـانه ای پـایین و با نمره بیشتر از ٦٩ دارای سواد رسانه ای بالا خواهد بود."