چکیده:
از جمله مباحث بحث برانگیز – قصاص و دیه زنان و مردان از نظر فقها است و یکی از سوالات اساسی این است که چگونه زن در قبال کشتن مرد قصاص می شود، بی آن که لازم باشد از سوی خانواده مرد چیزی به خانواده زن پرداخت شود؛ اما اگر مردی زنی را بکشد در صورتی می توان مرد را قصاص کرد که از سوی خانواده زن مقتول ، مبلغی به خانواده مردقاتل تسلیم شود؟! فقها و مفسران در مواجهه با مبحث اجرای مجازاتهای افتراقی دیه و قصاص زن با توجه به قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢ و مواد قانونی ٣٨٢ و ٣٨٨، در کنار استناد به دلایل نقلی همچون آیات و روایات و نیز اجماع به توجیهات و دلایل عقلی و عرفی در تایید و تحکیم دیدگاه خود اعم از برابری زن و مرد در قصاص و دیه یا نابرابری ایشان دست زده اند. از نظر اسلام هیچگونه تعارضی از لحاظ ابعاد انسانی، الهی، علمی و فرهنگی بین زن و مرد وجود ندارد؛ لذا مقصود و هدف دیه و قصاص به هیچ وجه مطالبه و دریافت ارزش ذاتی و اجتماعی افراد نیست و به یقین هدف چیز دیگری است ؛ بنابراین احکام و مقررات متفاوت موضوعه صرفا ناظر و مربوط به تفاوت طبیعی موجود بین زن و مرد هستند.
خلاصه ماشینی:
"آقای جمال خندان کوچکی در سرخط روزنامه اعتماد ملی و در اندر حکایت تساوی دیه زن ومرد بعد از ذکر مسائلی در این موضوع یک نتیجه گیری کلی کرده و گفته است : «نظر به این که قرآن مجید صرفا به پرداخت دیه جهت کشته شدن غیر عمد «مومنین » اشاره نموده و در روایات منقول از رسول آکرم (ص ) و ائمه اطهار (ع ) نیز دیه غیر مسلم نه تنها در مقابل دیه دیه مردان مسلمان بلکه در مقابل دیه زنان مسلمان نیز بسیار ناچیز است و درحال حاضر مطابق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام مقررات تساوی دیه بین مسلمانان و غیر مسلمانان حاکم و جاری گردیده و بدین ترتیب هم اکنون دیه یک مرد غیر مسلمان دو برابر دیه یک زن مسلمان بوده که البته وجاهت شرعی آن مورد تردید است و همچنین با لحاظ تحولات شگرف اجتماعی و اقتصادی دنیای کنونی و نقش موثر زنان در اقتصاد جامعه و اداره خانواده به نظر میرسد وقت آن فرا رسیده است که قانونگذار جمهوری اسلامی همانند موضوع تساوی دیه مسلمان وغیر مسلمان به تساوی دیه میان زن ومرد حکم نموده و یا این که لااقل پیشنهاد اخیر دکتر الهام وزیر دادگستری و سخنگوی دولت وعضو حقوقدانان شورای نگهبان مبنی بر تکلیف ادارات بیمه جهت پیش بینی قرار دادی پرداخت مساوی دیه زن ومرد را مورد توجه قرار دهد»(خندان -١٣٨٦) در مورد نقد مطلبی که شیخ طوسی در کتاب الخلاف گفته و فرموده است از حسن بصری نیز این مطلب روایت شد و او هم آن را از علی (ع ) روایت کرده حال این نکته را باید گفت که اگر حضرت علی (ع ) برنصف بودن دیه بین زن ومرد تاکید داشتند چرا در خطبه ٨٠ خود در نهج البلاغه زمانی که دربیان تفاوتهای زنان ومردان میگویند: «که ای مردم !"