چکیده:
تنش خشکی هنوز عمده ترین محدودیت در تولید محصولات زراعی است. شناخت مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مقاومت به خشکی در بهبود مشکلات ایجاد شده تحت شرایط خشکی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد در حقیقت روابط ژنتیکی هر یک از این فرایندها و ارتباط دقیق آنها با میزان عملکرد دانه گیاه مهم و ناشناخته است. از طرفی وراثت پذیری عملکرد دانه تحت شرایط آبی کاهش می یابد. اصلاح عملکرد ارقام متحمل به خشکی براساس اصلاح اجزای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه به عنوان یک راه حل مهم پیشنهاد شده است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی کلزا صورت پذیرفت.
خلاصه ماشینی:
"بروز شرایط نامساعد محیطی مثل خشکی، شوری، گرما برگیاهان تنش وارد نموده و تاثیرات نامطلوبی را بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی می گذارند در اکثر نقاط دنیا از جمله ایران بروز تنش خشکی که نتیجه کمبود بارندگی مخصوصا در مراحلی که نیاز آبی گیاهان و پتانسیل تبخیر او تعرق افزایش یافته می باشد همچنین مهم ترین عاملی است که در مراحل حساستر رشد گیاهان زراعی حتی در مناطق خشکی که آبیاری صورت می گیرد با ایجاد محدودیت در رشد دستیابی به عملکرد بالا را دشواری می سازد مطابق برآورد های انجام شده در حدود ٤٠ درصد از اراضی کره زمین در مناطق نیمه خشک قرار دارند (٢٠٠٧ ,Sinaki).
کلزا همانند بسیاری از گیاهان زراعی از تنش ناشی از کمبود آب متاثر می شود نشان داده شده است که بروز کمبود آب در مراحل مختلف رشدی به یژه دوره رشد زایشی کمیت و کیفیت روغن تولید شده در آن تحت تاثیر قرار می گیرد در بررسی تیمارهای تنش آبی بر روی ارقام کلزا مشاهده شد که بیشترین کاهش عملکرد دانه همزمان باقطع آبیاری در مرحله گلدهی اتفاق می افتد و مرحله گلدهی و تشکیل خورجین حساسترین مربوطه به تنش خشکی می باشد (٢٠٠٣ ,Angadi).
به نظر میرسد ایجاد تنش در مرحله خورجین دهی باعث کاهش وزن هزار دانه می شود عمدتا تنش خشکی در مراحل گلدهی به خصوص خورجین دهی از طریق کاهش عرضه مواد فتوستنزی می تواند باعث کاهش وزن هزار دانه شود همچنین وزن هزار دانه تابع ساختار ژنتیکی رقم نیز می باشد نتایج حاصل گویای این واقعیت است که مراحل گلدهی و نمو خورجین ها در کلزا از نظر نیاز گیاه به آب ، مراحل بحرانی بوده و اعمال تنش در این مراحل به دلیل اثر نامناسب به میزان جذب آسمیلات ها موجب کاهش عملکرد دانه گردیده است (نیکنام ، ١٣٨٢)."