چکیده:
بازار جهانی انرژی، به خصوص انرژیهای تجدیدناپذیر در دهههای اخیر شاهد تحولات شگرفی بوده است. قسمت اعظم منابع نفت و گاز متعارف در اختیار شرکتهای ملی نفت است که دلالتهای مهمی برای بازارهای انرژی دارد. NOCها علاوه بر بیشینهسازی سود، بازتوزیع ثروت نفت در جامعه، دیپلماسی انرژی، امنیت انرژی و توسعه اقتصاد ملی را دنبال میکنند. این اهداف باعث میشوند تا عملکرد اساسی NOCها که حفاظت از ثروت ملی است، تحت تاثیر قرار گیرد. لذا ایجاد سازوکارهایی برای حفظ توازن میان این اهداف تجاری و غیرتجاری به منظور ایجاد بهترین عملکرد در طولانی مدت به عنوان یکی از مهمترین دغدغههای این شرکتها به شمار میآید. با توجه به افزایش مصرف انرژی در کشورهای تولیدکننده نفت و گاز و افزایش مخارج رفاهی دولتهای آنها، به نظر میرسد NOCهای عمده در خلیج فارس و روسیه و آمریکای جنوبی برای تدوام سرمایهگذاری کافی جهت پوشش دادن افزایش تقاضای نفت در ایالات متحده، چین و اقتصادهای نوظهور در آسیا و نقاط دیگر با مشکلات جدی مواجه شوند. به نظر میرسد که مطالعه و بررسی امکان ورود به بخش پاییندستی صنعت در سطح بینالمللی باید به عنوان یکی از مهمترین دغدغههای شرکت ملی نفت ایران مطرح باشد. چرا که علاوه بر کسب منافع اقتصادی، میتواند به عنوان اهرمی برای جلوگیری از ایجاد فشارهای بینالمللی نیز تلقی شود.
World energy market especially nonrenewable energies markets have experienced significant changes in recent years. Main portion of conventional oil and gas resources belongs to national oil companies. The purposes of NOCs are profit maximizing، redistribution of wealth in society، energy diplomacy، energy security، and national economic development. These purposes affect principle functions of NOCs to protect national wealth. Thence، establishing a trade-off between commercial and non-commercial goals to reach the best performance in a long term basis is one of the main concerns. Considering growing trend of energy consumption in oil and gas producing countries and welfare costs increase، serious difficulties is predictable for most NOCs in Persian Gulf، Russia، southern America to cover oil demand increase in the United States، China، and emerging governments in Asia. It sounds like that investigating the possibility of entrance to downstream industries should be one of the main concerns of NOCs in international levels. As well as their economic advantages، it can act as leverage for avoiding international pressures.