چکیده:
به موازات گسترش جمعیتی و کالبدی شهرهای کشور، مشکلات و آسیب های آن ها نیز بیشتر میشود. از میان جرایم شهری، عرضه ، خریدو فروش ، حمل و نگهداری و سوءمصرف مواد مخدر از مهم ترین و پیچیده ترین معضلات اکثر شهرهای کشورمان به حساب میآید. اعتیاد به مواد مخدر و سوءمصرف آن ، جدا از تاثیراتی که بر مسائل اقتصادی، بهداشتی، اجتماعی و روانی جوامع میگذارد، مسائل و مشکلات دیگری همچون ؛ سرقت ، افزایش طلاق ، افزایش فساد و فحشا، بچه های خیابانی، بیماریهای روانی و غیره را موجب میگردد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه عوامل کالبدی- محیطی با وقوع جرم مواد مخدر در مناطق ١٠ گانه شهر شیراز می پردازد. با این پژوهش از نوع مطالعات تحلیلی- توصیفی و در جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای، اسنادی (استفاده از اسناد، اطلاعات و آمار دستگاه ها و سازمان ها) و پیمایشی استفاده شده است و تهیه نقشه و تجزیه تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزارهای ExceI و GIS انجام شده است . نتایج تحقیق نشان میدهد؛ که جرائم مواد مخدر شیراز در مناطق حاشیه نشین (٨٧ درصد) و بافت قدیم (١٣ درصد) متمرکز است که از دلایل آن میتوان به ؛ بیکاری، بعد گسترده خانوار، سکونت مهاجرین بیکار، ترکیب زندگی قبیله ای-روستایی-شهری، نبود زمینه مناسب برای مشارکت مردم در امر پیشگیری، ناآگاهی مردم اسکان غیررسمی و غیره اشاره نمود.
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که الگوهای فضایی توزیع جرم مواد مخدر شیراز، تحت تأثیر نوع کاربری اراضی و ویژگیهای کالبدی است و این عوامل در شکل گیری کانون های جرم خیز تأثیر میگذارد، یکی دیگر از جنبه های مهم این تحلیل آن است که به کمک چنین پژوهشی میتوان نسبت به تغییر این شرایط و ویژگیهای، احیاء طراحی مجدد فضاها اقدام کرد و از طرفی برخی موانع و شرایط بازدارنده برای ارتکاب بزهکاری را به وجود آورد تا بدین وسیله ، ضمن افزایش سطح امنیت اجتماعی در استفاده از امکانات و منابع صرفه جویی شود و جامعه نیز سهل تر راه سلامت را در پیش گیرد.
نتایج حاصل از مطالعات اقتصادی- اجتماعی و کالبدی بیانگر وجود معضلات متعددی است ؛ بعضی نواحی مناطق ٢ و ٩ مانند؛ دهپیاله ، شیخ علی چوپان و کوزه گری، کتسبس (مهدیآباد)، احمدآباد از محلات جرم خیز شیراز بوده و اغلب مناطق حاشیه نشینی هستند که دردهه های ٤٠ و ٥٠ در اطراف کمربندی شیراز ایجادشده اند؛ ازجمله وجود بالغ بر ٤٠ درصد ساکن کمتر از ٥ سال و بیشتر از ٧٠ درصد ساکن کمتر از ١٠ سال ، بیانگر مهاجرپذیری این نواحی، آن هم از نوع مهاجرین کم درآمد و دارای مشاغل پایین میباشد.
محرومیت و عدم برخورداری سکونت گاه های غیررسمی از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، بالا بودن نرخ بیکاری، مشکلات سازگاری با محیط اجتماعی، عدم آشنایی با مشاغل شهری، تراکم بیش ازحد جمعیت ، وضعیت نامناسب محیط مسکونی، حاکم بودن فرهنگ فقر، گسترده بودن بعد خانوار، دوگانگی فرهنگی و غیره زمینه های مناسبی را جهت افزایش بزهکاریهای اجتماعی و ازجمله مواد مخدر را در مناطق حاشیه نشین فراهم ساخته است ."