چکیده:
مباحث روششناسی یکی از موضوعهای مهم پژوهش و تحقیق در زمینهی علوم مختلف است. ماکس وبر از اندیشمندان این حوزه در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. دیدگاههای او در روششناسی، بابی جدید در حوزهی پژوهشهای علوم انسانی گشود. این مقاله میکوشد با شناخت مبانی نظری روششناختی ماکس وبر، روشهای او در عرصهی عملی پژوهش مبتنی بر روشهای تبیین علّی، مطالعات تطبیقی و نمونهی مثالی بجوید. برای رسیدن به این هدف این شاخصهها را بررسی خواهد کرد: 1. اعتقاد به استقلال علوم؛ 2. نسبی بودن شناخت واقعیت؛ 3. نفی کمیتگرایی مطلق؛ 4. نسبی بودن پیشبینی و احتمال در علوم انسانی؛ 5. به حداقل رساندن قضاوت ارزشی در علوم انسانی.
کار دیگری که ما در پی آنیم، شناخت چگونگی به کارگیری آنها در مطالعات و پژوهشهای تاریخی است. برای تحقق این هدف این پرسش مطرح است: به کارگیری روششناسی وبر در مطالعات و پژوهشهای تاریخی چه تاثیری دارد؟ در پاسخ به این پرسش فرضیهی زیر مطرح شده است؛ روششناسی وبر در ارتقای سطح علمی مطالعات و تحقیقات تاریخی تاثیر داشته و سبب اتخاذ رویکردی تحلیلی از سوی پژوهشگر در فهم و شناخت واقعی پدیدهی تاریخی میشود. به سخن دیگر، روششناسی وبر تاریخنگاری را از سطح واقعهنگاری به تاریخنگاری تحلیلی ارتقا بخشید.
خلاصه ماشینی:
فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهرا (س ) سال نوزدهم ، دوره جدید، شماره ٣، پیاپی ٨٠، پاییز ١٣٨٨ نگرشی بر روش شناسی ماکس وبر و کاربرد آن در مطالعات و تحقیقات تاریخی 1 محبوبه شرفی تاریخ دریافت :٨٩/١١/٥ تاریخ تصویب : ٩٠/٩/٢٦ چکیده مباحث روش شناسی یکی از موضوع های مهم پژوهش و تحقیق در زمینه ی علوم مختلف است .
او معتقــد اســت درهم آمیزی همیشگی مباحث علمی دربا ره ی واقعیت ها با ارزیابی واقعیـت هـا، هنـوز هـم یکـی از خصلت های شایع و نیز آسیب زا در کار در رشته ی مااست (وبر، ١٣٨٢: ٩٩-١٠٠) ١٠٢/ نگرشی بر روش شناسی ماکس وبر و کاربرد آن در مطالعات و تحقیقات تاریخی علاوه بر آنچه درباره ی مبانی نظری دیدگاه های وبر پیرامون جایگاه علوم انسانی گفتـه شـد ، او بر روش های خاصی برای فهم تحول های اجتماعی پا ی می فشارد، بـدین معنـی کـه چـون واقعیـت اجتماعی، بیکران ، نامتناهی و پیچیده است ، بنابراین باید با اسـتفاده از روش هـای متعـدد بـه تمـامی عمق و ابعاد یک پدیده نفوذ کرد .