چکیده:
نقش عوامل معنوی و نرمافزاری قدرت در پیروزی انقلاب اسلامی ایران بسیار برجسته است. چنانچه این انقلاب با حداقل عنصر خشونت و بدون نقش حمایتگرایانه دو ابرقدرت عصر و با تکیه بر منابع هویتی-
فرهنگی خویش به پیروزی دست یافت و مدل مردمسالاری دینی به عنوان هویت فرهنگی این نظام مطرح شد. مدلی که دو گفتمان مسلط لیبرالیسم غربی و سوسیالیسم شرقی را به چالش اساسی کشاند.
پرسش اصلی این مقاله این است که استمرار حیات و استواری مبانی امنیتی- راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه بینالمللی معلول چه عواملی بوده است؟ فرضیه مقاله بر این مبنا قرارگرفته است
به عنوان مهمترین « هویت فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران » که مقوم راهبرد امنیتی اقعگرا-عملگرای نظام ج.ا.ایران، عامل اصلی پایداری و تداوم این نظام در عرصه بینالمللی بوده است تا جائی که این هویت منحصر به فرد که مبتنی بر ارزشهای معنوی- فرهنگی میباشد امکان اشاعه آرمانهای انقلاب اسلامی را در فراتر از مرزهای ملی فراهم نموده است. مبنای این هویت فرهنگی،دین اسلام، آموزه های « قدرت توحیدی » و « هنجارگرایی مبنایی » مستنبط از قرآن یعنی سرچشمه میگیرد که نمود و تبلور آن در آرا امام خمینی(ره) و آیت الله خامنهای نمایان است. نوشتار پیش رو بر مبنای خوانش تئودور
آدورنو و ماکس هورکهایمر و با استفاده از روش توصیف نظری و تفسیری به دنبال اثبات فرضیه خویش است.
خلاصه ماشینی:
فرضیه این مقاله بر نقش برجسته هویت فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران که عمدتا از آموزه های مستنبط از قرآن یعنی «هنجارگرایی مبنایی » و «قدرت توحیدی » ســـرچشـــمه می گیرد تأکید دارد ازاین رو اســـت که با پیروزی انقلاب اسـلامی هنجارهای نهفته در فرهنگ سـیاسـی ایرانی از امکان نقش آفرینی برخوردار شـد و مؤلفه های اجتماعی الهام گرفته از فرهنگ سـیاسی اسلام در دوران پس از انقلاب ، جایگاه سرنوشت سازی پیدا کرد.
به ویژه در دنیایی که غالبا زیر ســـیطره نیروهای خارجی ویرانگری بوده اسـت که سـعی داشـته اند سایر نیروها را به انقیاد خود درآورند، بهره گیری نظام جمهوری اســلامی ایران از فرهنگ و هویت ســنتی ایرانی - اســلامی یکی از ابزارهای مهم لازم برای استمرار بقا بوده است مخصوصا آنکه هویت فرهنگی و نشانه شناسی گفتمان انقلاب اســلامی ایران را می توان در ارتباط با تحلیل انتقادی از جهان غرب مورد مطالعه قرار داد(١٣٥ :٢٠٠٦ ,Nasr).
اگرچه هویت فرهنگی ایران متنوع اما دین محور اسـت (نجفی ، ١٣٨٥: ٣٥) و نظام اسـلامی ایران از ابتدای تشکیل ، دارای مؤلفه ها و ویژگی های فرهنگی و اســـلامی بـــوده و این موضوع موجب شده است به دنبال اعمال قدرت فرهنگی در ســیاســت جهانی باشــد زیرا هم وقوع انقلاب اســلامی و هم تداوم حیات آن با هویتی که در برابر جریان حاکم ســرمایه داری اســت ، تعریف می شــود.