چکیده:
با پیروزی انقلاب اسلامی منحصربهفردترین دوره تاریخ ایران به خصوص در قلمرو آزادیهای سیاسی و اجتماعی آغاز شد. سازمان مجاهدینخلق یکی از گروههایی بود که از این فرصت بهره برد
و به سرعت به بزرگترین سازمان سیاسی چپگرا در کشور بدل شد. بهره گیری از ظرفیتهای تمام مناطق کشور یکی از این موارد بود. مشهد به دلیل ویژگیهای خاص خود یکی از این کانونها و مهمترین
بازوی شهرستانی سازمان بود که به دلیل تمرکزگرایی شدید سازمان، در وابستگی کامل به مرکزیت قرار داشت. اقدامات آنان در جذب، چارت تشکیلاتی و فعالیتها به طور عمده در چارچوب الگوهای طراحی شده
کادر مرکزی و برای دستیابی به هدف سازمان بود. هر چند، مخالفان نیز از مولفه های اثرگذار در رفتار مجاهدینخلق مشهد بودند که روند انجام و نتایج اقدامات آنان را دچار تغییراتی اساسی میکردند. این
مقاله میکوشد با روش تاریخی و با تکیه بر اسناد و مطبوعات به بررسی فراز و فرود فازسیاسی شاخهمشهد طی سالهای 1357 تا 1360 را مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش درصدد پاسـخ به پرسـش های زیر اسـت : اقدامات شـاخه مشـهد در فازسیاسی چه بود و تا چه حد با سـیاسـت های کادرمرکزی تطابق داشـت ؟ چه ابزارها و رویکردهایی توسـط شاخه مشهد به کار برده شد؟ مخالفان آنها چه افراد و گروه هایی بودند و چه اقداماتی انجام دادند؟ توجه به شـعبات سـازمان مجاهدین خلق در ایران و از جمله مشهد در پژوهش های محققان این حوزه چندان جدی نبوده و تنها به برخی از رویدادهای آنها اشـاره شده است .
از اقدامات شــاخه مشــهد پیش از انقلاب می توان به این موارد اشاره کرد: -سرقت از بانک (کریمی ،١٣٨٤: ٢٧؛ساکماق :١٠٧٩٦) -انفجار لژ سینما شهر فرنگ در ١٣٥٢/٢/٢٨ -بمب گذاری در اداره کار در ١٣٥٤/٢/١١ -بمب گذاری در کارخانه نخریســی در ١٣٥٤/٤/٣٠(کوشــکی ، ١٣٨٧: ٥٧؛راســتگو،١٣٨٤: (34 -انفجار در انجمن ایران وآمریکا ١٣٥٤(باقرزاده ،١٣٧٣: ٣٧و٤٥) -طرح ترور سرهنگ شیخان رییس ساواک مشهد(شاهی ،١٣٨٥: ٣٢٨) با حاکمیت تز رکود١ از سـال ١٣٥٥ تا نیمه سال ١٣٥٦، بی عملی در مشهد نیز حکمفرما شــدو در آســتانه پیروزی انقلاب و حتی تا ٢٣ بهمن ،بی تحرکی ویژگی اصــلی ســازمان بود (موســســه مطالعات وپژوهش های ســیاســی ،١٣٨٩: ١٣٢) شــاخه مشــهد اما به دلیل تمرکز دسـتگاه های اطلاعاتی امنیتی بر تهران ، پتانسـیل های بیشـتری برای آغاز فعالیت داشـت .
(ساکماق :١٣٦٦٣٥)مجاهدین - مشـهد مانند اعضـای سـازمان در دیگر شـهرها سـعی در جمع آوری اسـلحه در پی التهابات جریـان پیروزی انقلـاب داشـــتنـد، اما به واســـطه اعمال نفوذ روحانیت مبارز مشـــهد و نیز مجمع احیاتفکرات شـیعی اسلحه خانه های نیروهای مسلح شهر مصون ماند و آنان در این کار ناکام ماندند (مخدومی ،١٣٩٣: ٨٥).