چکیده:
رشد شتابان شهرنشینی در ایران بهخصوص در سی سال اخیر و مهاجرت گستره به شهرها، مشکلاتی را به وجود آورده است. در ارتباط با شهرسازی بیبرنامه که موجب ایجاد و گسترش بافتهای فرسوده در شهرها گردیده است، شهر تهران نیز به عنوان پایتخت کشور با موقعیّت مهم سیاسی – اجتماعی و اقتصادی دارای پهنههای وسیعی از بافتهای فرسوده است که اکثر آنها بر روی گسلهای مهم قرار گرفتهاند. این امر تهران و ساکنان آن را با خطر جدی مواجه ساخته است. با توجّه به این ضرورت، این پژوهش در نظر دارد تا بافت فرسودة محلّة جوادیه تهران را بررسی و تحلیل نماید. هدف از این پژوهش، تدوین راهبردهایی برای ساماندهی بافتهای فرسوده به منظور ارتقاء آنها برای سکونت شهروندان است. برای این منظور گردآوری دادهها به روش کتابخانهای و پیمایشی و مصاحبه با کارشناسان و مسئولین امر و تهیّه پرسشنامه در قالب روش دلفی صورت گرفته و با استفاده از مدلهای SWOT و ANPنتایج تحلیل گردید. همچنین نظرات گروه متخصص با استفاده از روش دلفی در ماتریس عوامل درونی و بیرونی به کار گرفته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که استراتژی بازنگری در راستای بهسازی و نوسازی بافتهای فرسودة محلّة جوادیه به عنوان استراتژی اولویّتدار بهترین استراتژی است. از این رو در چارچوب راهبردهای بازنگری میتوان از مشارکت مردم در راستای ایفای نقش مناسب آنها در ساماندهی و بهسازی بافت، بهرهگیری از دسترسی مناسب و سرمایهگذاری در بافت در راستای احیای قیمت واقعی زمین بهره جست.
Rapid growth of urbanization and massive migration to urban areas، especially during the last thirty years in Iran، have caused some problems. As the capital of Iran with its important political، social، and economic status، Tehran has wide areas of worn-out textures، most of which are located on the important faults. This is regarded as the result of urbanization without any prior urban development plans. Therefore، Tehran and its citizens are faced with a serious risk. The present study aims at analyzing worn-out textures of Javadiyeh neighborhood of Tehran due to the necessity of this problem. This study wants to develop the strategies for organization of the worn-out textures in order to improve them for the residence of citizens. To achieve this goal، research data were collected using library and survey methods، interviewing experts and authorities and formulating questionnaire within the framework of Delphi method. The results were analyzed using SWOT and ANP models. In addition، the opinions of the expert group were implemented in the matrix of internal and external factors using Delphi method. The results demonstrated that revision strategy is the best strategy as a prioritized strategy for the improvement and renovation of worn-out textures of Javadiyeh neighborhood. Therefore، public participation can be used for their appropriate participation in the organization and reformation of textures، benefiting from convenient access and investment in the textures in order to revive real estate prices.
خلاصه ماشینی:
"جدول زیر عوامل سوات نقاط قوت (S) ١) بالا بودن احساس تعلق به محله به دلیل سابقه بیشتر سکونت ٢) ارتباط و نزدیکی به راه های اصلی ٣ ) دسترسیهای محلی مناسب در محله ٤) همگرایی به دلیل وجود شباهت های اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی ساکنین بافت ٥) مجاورت محله با راه آهن ٦) وجود نهادهای مردمی نقاط ضعف (W) ١) آلودگی هوا ناشی از ترافیک بالا و ازدحام بیش از حد مردم و فعالیت ها در مواقعی از روز در محله ٢) نبود فضاهای باز میان بلوکها و کاربری فشردة مسکونی و کمبود فضاهای باز و سبز ٣) بالا بودن عمر ابنیه و فرسودگی واحدهای مسکونی ٤) مقاوم نبودن ابنیه در مقابل زلزله ٥) وجود اماکن متروکه زیاد در محله ٦) کمبود پوشش گیاهی نقاط فرصت (O) ١) ایفای نقش مثبت نهادهای مردمی در برنامه ریزی و مدیریت محله ٢) وجود حرایم راه آهن و امکان استفاده از آنها ٣) پتانسیل رشد به دلیل نزدیکی و هم جواری با مراکز عمده فعالیت ٤) بالا بودن امکان مشارکت مالکین در ساماندهی بافت از طریق اعطای تسهیلات مالی و اعتباری ٥) حمایت مالی از طریق باورهای دینی (وقف ، خیریه ، قرض الحسنه ) ٦) وجود کارکردهای خدماتی، حمل ونقل و تجاری محدوده اطراف بافت با نقش منطقه ای و حتی فرا منطقه ای نقاط تهدید (T) ١) کاهش نسبی ارزش زمین و عدم سرمایه گذاری در محله ٢) آسیب های اجتماعی از جمله فروش مواد مخدر و ایجاد ناامنیها ٣) نادیده گرفتن نقش مردم در مشارکت و تصمیم سازی ٤) عدم هماهنگی مناسب بین نهادهای مرتبط با بافت فرسوده ٥) عدم کارایی زیرساخت های محله و ریزدانه بودن بافت ٦) عبور کریدور راه آهن از میان محله و نابسامانی حواشی آن جدول ٢.
ماتریس مقایسۀ دوبه دویی زیر عوامل سوات برای عامل نقاط فرصت درجۀ اهمیت O6 O5 O4 O3 O2 O1 0/222 2 1 1/2 3 4 1 O1 0/054 1/3 1/3 1/4 1/2 1 O2 0/097 1/2 1 1/3 1 O3 0/303 2 2 1 O4 0/132 1/3 1 O5 0/192 1 O6 CR=0/05 نسبت سازگاری برنامه ریزی راهبردی بهسازی و نوسازی بافت های فرسودة شهری (مطالعۀ موردی: محلۀ جوادیه منطقۀ ١٦ تهران ) جدول ١٠."