چکیده:
تغییر در کاربری اراضی، فرآیندهای هیدرولوژیکی را در حوضهها متأثر ساخته، تعادل طبیعی جریان آب را مختل میکند. در پژوهش حاضر، تغییر مؤلفههای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز کردان در نتیجهی تغییرات کاربری اراضی در سالهای 1366، 1379 و 1390 بررسی شده است. دادههای کاربری اراضی برای سه سال گفتهشده از تصاویر ماهوارهای لندست بهدست آمد که با استفاده از طبقهبندی نظارتشده به پنج نوع کاربری شهری، کشاورزی، مرتع، باغ و اراضی بایر طبقهبندی شد. با توجه به این طبقهبندی، کاربری شهری حوضه آبخیز کردان در سه سال موردبررسی بهترتیب 08/3 ، 23/5 و 99/9 درصد از مجموع مساحت حوضه را شامل میشود. دادههای بارندگی، دبی و دمای روزانه و همچنین تبخیر ماهانه ایستگاه نجمآباد برای سالهای 1366، 1379 و 1388 برای شبیهسازی بارش- رواناب با مدل HEC-HMS استفاده شد. در مؤلفه مدل حوضه، روشهای SCS Curve Number و SCS Unit Hydrograph بهترتیب برای قسمتهای تلفات بارش و انتقال جریان انتخاب و از Specified Hyetograph در مؤلفه مدل هواشناسی استفاده شد. نتایج شبیهسازی نشان داد، ضریب رواناب از 38/71 درصد در سال 1366 به 71/73 درصد در سال 1379 و 89/77 درصد، در سال 1388 افزایش پیدا کرده است.
Changes in the land use adversely affect the Hydrological processes in a catchment and disrupts the natural water balance. In this study، changes in the hydrological components of Kordan watershed due to the land use change have been studied in the years 1987 and 2000 and 2011. According to the research method used، at first the land use layers for the three mentioned years were obtained from the Landsat Thematic Mapper (TM) using the supervised classification method. The rainfall، Flow and daily temperature data، along with the monthly evaporation of Najmabad station was used to simulate the rainfall-runoff with HEC-HMS model. In the basin model component، the SCS Curve Number and SCS Unit Hydrograph were used respectively for the loss and transform methods; the Specified Hyetograph was used in the meteorological model too. Simulation results showed that the runoff coefficient has been increased from 71.38 percentage in 1987 to 73.71 percentage in 2000 and 77.89 percentage 2009.
خلاصه ماشینی:
"برخورداری و همکاران(١٣٨٦)، با مشخص کردن تغییـرات کـاربری اراضی در سه مقطع زمانی ١٣٥٤، ١٣٦٧، ١٣٨١، کاربری اراضی را بر رفتار هیدرولوژی و سـیل خیـزی حوضـه آبخیز سد استقلال میناب هرمزگان بررسی کرده، به این نتیجه رسید که تأثیر تغییر کاربری اراضـی بـر رژیـم رودخانه با توجه به روند تغییرات دبی حداکثر سیلاب ناشی از بارش ٢٤ ساعته با دوره بازگشت کمتـر از پـنج سال دارای نقش قابل ملاحظه است .
تغییرات کاربری اراضی حوضه و آبراهه کردان در سال ١٣٩٠ با توجه به یافته های پژوهش (جدول شـماره ١و شـکل هـای شـماره٢، ٣ و ٤)، تغییـرات کـاربری اراضـی حوضه و آبراهه کردان (کل محدوده موردمطالعه ) به شرح زیر است : کاربری شهری در سـال ١٣٦٦، دارای ٢٥/٨٦ کیلومترمربـع مسـاحت اسـت کـه ٣/٠٨ درصـد از مجمـوع مساحت حوضه را تشکیل میدهد؛ این میزان در سال ١٣٧٩، به ٤٣/٧٤ کیلومتر مربع مسـاحت یعنـی معـادل ٥/٢٣ درصد و در سال ١٣٩٠، به ٨٣/٧٣ کیلومتر مربع ، معادل ٩/٩٩ درصد از مجموع مساحت حوضـه کـردان میرسد که نشانگر افزایش کاربری شهری طی٢٤ سال است .
به طورکلی تغییرات ایجادشده، در نتیجه ی تأثیر تغییر کاربری اراضی این حوضه بر سیسـتم هیـدرولوژیکی آن اتفاق افتاده که با گسترش اراضی غیرقابل نفوذ و افزایش میزان CN، موجب افزایش ضریب رواناب و در نتیجـه دبیهای حداکثر لحظه ای بزرگتر در کل محدوده موردمطالعه شده اسـت کـه نتـایج شـبیه سـازی روانـاب بـا مدل HEC-HMSنشان از افزایش مقدار دبی حداکثر در سال ١٣٨٨ نسبت به دو دوره قبلی دارد."