چکیده:
در این مقاله تاثیر تحول فناوری موشکی بر راهبرد دفاعی- امنیتی جمهوری اسلامی ایران مورد کاوش قرار میگیرد. با توجه به التهاب دائمی فضای امنیتی خاورمیانه و تغییر رویکرد قدرتهای بزرگ و همچنین برخی از کشورهای منطقه در قبال ایران، بعد از پیروزی انقلاب، این کشور برای دفع تهدیدات احتمالی و حفظ امنیت خود در نظام بینالملل، تقویت توان نظامی و افزایش توانمندی موشکی را در سرلوحه سیاست دفاعی قرار داده است. در دهههای اخیر و بهویژه بعد از جنگ تحمیلی، ازلحاظ کمی و کیفی در قابلیتهای موشکی ایران پیشرفتهایی حاصل شده است که مهمترین وجه آن افزایش برد و دقت سیستمهای موشکی بوده است. این مقاله با طرح این پرسش که تحول در فناوری موشکی چه تاثیری بر راهبرد دفاعی- امنیتی ایران داشته است؟ در قالب فرضیه و با بهرهگیری از روش توصیفی- تبیینی، بر این ادعا است که افزایش قابلیتهای موشکی از حیث برد و دقت منجر به تحول راهبرد دفاعی- امنیتی ایران از بازدارندگی سرزمینی و مرزی به بازدارندگی فرامرزی شده است. بر این اساس، بررسی نظریه بازدارندگی برای توضیح ضرورت توسعه این فناوریها، واکاوی راهبرد دفاعی-امنیتی ایران در قالب سیاست بازدارندگی و درنهایت تمرکز بر فناوری موشکی و تاثیر آن بر راهبرد دفاعی- امنیتی ایران بخشهای اصلی مقاله را تشکیل میدهند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به التهاب دائمی فضای امنیتی خاورمیانه و تغییر رویکرد قـدرت هـای بزرگ و همچنین برخی از کشورهای منطقه در قبال ایران ، بعد از پیروزی انقلاب ، این کشور برای دفع تهدیدات احتمالی و حفظ امنیت خود در نظـام بـین الملـل ، تقویـت تـوان نظـامی و افـزایش توانمندی موشکی را در سرلوحه سیاست دفاعی قرار داده است .
دلیل اصلی گسترش توان بازدارندگی ایران به خارج از مرزها و تقویت تـوان دفـاعی آن ، بـه خاطر پیشرفت ها و تحولات در قابلیت های موشکی اسـت کـه ایـن پیشـرفت هـا و تـلاش بـرای توانمندی موشکی، به چند دلیل اساسی صورت گرفته است ؛ ١- تجربه ایران در جنگ تحمیلی و درک اختلاف بزرگ بین قابلیت های موشـکی ایـران و عراق ؛ ٢- حضور گسترده آمریکا در منطقه و دشمنی آشکار با ایران ، تغییر معنای امنیت و مـورد تهدید واقع شدن محیط امنیتی خاورمیانه ؛ ٣- تأکید دکترین دفاعی ایران به بازدارنـدگی و جنـگ نامتقـارن بـرای دفـاع از تمامیـت سرزمینی و استقلال سیاسی ؛ ٤- تجهیــز کشــورهای منطقــه بــه تســلیحات موشــکی و ســلاح هــای کشــتارجمعی و سرمایه گذاریهای عظیم در این حوزه ؛ ٥- برتری توان نظامی دو دشمن اصلی ایران (آمریکا و رژیم صهیونیستی) در عرصه نیروی هوایی و موشکی ؛ ٦- ویژگی اساس بازدارنده موشک ها؛ با توجه به صرف هزینه کم و همچنین زمان کوتـاه در دستیابی به آن ؛ ٧- تأمین امنیت ملی بهتر توسط برخورداری از توانمندیهای خاص موشـکی (مثـل بـرد، دقت ، سرعت ، نقطه زنی، قدرت تخریب و توانایی حمل ).
(2015), "Iran’s Enduring Missile Threat: the Impact of Nuclear and Precision Guided Warheads", Center for Strategic & International Studies, Available at: https://www.