چکیده:
مطالعه اثر پیوند از دور بر اقلیم ایران مطالعه موردی: اثر نوسانات اطلس شمالی و نوسانات جنوبی بر تغییرات میانگین ماهانه دمای جاسک
غیور حسن علی,عساکره حسین
دما از عناصر مهم اقلیمی است. افت و خیز این عنصر در مقیاس جهانی، و در سطح ناحیه ای و حتی محلی کما بیش زیر تاثیر پدیده "پیوند از دور" قرار دارد. در این تحقیق با استفاده از آمار 104 ساله سعی شده است نقش و اثر افت و خیزهای نوسانات اطلس شمالی و نوسانات جنوبی بر افت و خیزهای دما در جاسک، شناسایی و بررسی شود. بررسی های اولیه نشان داد که روند عمومی دمای جاسک طی سده اخیر زیر تاثیر رفتار بلند مدت نوسانات اقیانوس اطلس شمالی و نوسانات اقیانوس آرام جنوبی است. این رابطه در ضریب تغییرات برخی ماه های سال بیشتر دیده می شود. اما در ترکیب کلی داده ها، مشهود نمی باشد. از این رو پس از افراز مولفه های مختلف دما، مولفه های مختلف نوسانات شمالی و جنوبی بررسی و با یکدیگر مقایسه شدند. بدین طریق معلوم شد که روند دما افزایشی، و روند نوسانات شمالی و جنوبی کاهشی بوده است. بنابراین به نظر می رسد زمانی طولانی، دمای جاسک زیر تاثیر کاهش مقادیر نوسانات شمالی و جنوبی، افزایش یافته است. مولفه های روند زدایی شده و حتی مقادیر فرین، تصادفی و اتفاقی میانگین های ماهانه دما با مؤلفه های همسان در شاخص نوسانات شمالی و جنوبی رابطه ای معنی دار نشان نداد. اما مقایسه مؤلفه های نوسانی، نشان می دهد که مؤلفه نوسانی شاخص نوسانات اقیانوس اطلس شمالی (NAO) و شاخص نوسانات جنوبی (SOI) به شدت بر دمای جاسک موثر بوده است و در مجموع تا 40% تغییرات مولفه های نوسانی دما را توجیه می کند.
خلاصه ماشینی:
"دکتر حسنعلی غیور استاد گروه جغرافیا دانشگاه اصفهان حسین عساکره دانشجوی دکتری اقلیمشناسی دانشگاه اصفهان شمارهء مقاله:529مطالعه اثر پیوند از دور بر اقلیم ایران مطالعه موردی: اثر نوسانات اطلس شمالی و نوسانات جنوبی بر تغییرات میانگین ماهانه دمای جاسک (به تصویر صفحه مراجعه شود) خلاصه دما از عناصر مهم اقلیمی است.
اما مقایسهء مؤلفههای نوسانی،نشان میدهد که مؤلفه نوسانی شاخص نوسانات اقیانوس اطلس شمالی (NAO) و شاخص نوسانات جنوبی (SOI) به شدت بر دمای جاسک مؤثر بوده است و در مجموع تا 40% تغییرات مؤلفههای نوسانی دما را توجیه میکند.
در این تحقیق سعی شده است نقش تفکیکی و بازخوردی هریک از عوامل نوسانات اطلس شمالی و نوسانات جنوبی بر تغییرات مؤلفههای مختلف دمای جاسک ارزیابی و بررسی شود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 1 میانگین و تغییرات ماهانهء دمای جاسک، NAO و SOI جدول 2 مشخصات آماری میانگینهای ماهانه دمای جاسک (به تصویر صفحه مراجعه شود) واریانس و انحراف معیار،شاخص نسبتا مناسب و پرکاربردی برای تحلیل دامنهء تغییرات بهشمار میرود.
7-انتخاب الگو و ارزیابی شاخصهای نوسانی ماهانه براساس میانگین توان دوم انحرافات (MSD) (جدول 4)برای دمای جاسک و نوسانات شمالی (NAO) الگوی جمعی،و برای شاخص نوسانات جنوبی (SOI) الگویی ضربی بهترین الگوها استنباط میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 3 میانگین ماهانه و روند بلندمدت دمای جاسک NAO , SOI (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 4 مقادیر روندزدایی شده(الف)و مؤلفههای نوسانی(ب)دمای جاسک NAO , SOI 10-نتیجه وردایی ماهانهء دمای جاسک در ماههای مختلف زیر تأثیر عوامل متفاوتی قرار دارد."