چکیده:
تبرک به آثار انبیا و اولیای الهی اندیشهای است که در امتهای پیش از اسلام نیز وجود داشته و قرآن و سنت نبوی، و نیز سیره مسلمانان آن را تایید میکند و از جمله آیاتی که به مشروعیت تبرک گواهی میدهد، آیه «اذهبوا بقمیصی هذا فالقوه علی وجه ابی یات بصیرا» است.
وهابیان اگرچه تبرک در این آیه را تصریحا و تلویحا میپذیرند؛ اما با پارهای استدلالها و قراردادن بعضی معیارها فقط به تبرک به آن دسته از آثار پیامبر(ص) و انبیای الهی را مشروع میدانند که با بدن آن بزرگواران تماس داشته و از امور محسوس باشد، و در چارچوپ قرآن و سنت با تفسیر وهابیان گیرد.
آنان فراتر از چنین تبرکی را شرک میدانند و تصور میکنند که تبرک جستن به آثار صالحان؛ به معنای مستقل دانستن غیر خدا در آثار و برکات است؛ در حالی که با استناد به دلایلی از کتاب، سنت، عقل و سیره سلف امت روشن میشود که ملاک مشروعیت تبرک از نظر وهابیان، درست نیست و میتوان قاعدهای کلی از تبرک در آیه مذکور نتیجه گرفت که بر تمام مصادیق تبرک به آثار انبیا و صالحان قابل تطبیق باشد.
خلاصه ماشینی:
آنان فراتر از چنین تبرکی را شرک میپندارند و تصور میکنند که تبرکجستن به آثار صالحان، به معنای مستقلدانستن غیرخدا در آثار و برکات است؛ در حالی که با استناد به دلایلی از کتاب، سنت، عقل و سیره سلف امت روشن میشود که ملاکهای مشروعیت تبرک از نظر وهابیان، درست نیست و میتوان قاعدهای کلی از تبرک در آیه مذکور نتیجه گرفت که بر تمام مصادیق تبرک به آثار انبیا و صالحان قابل تطبیق باشد.
2 برای پیبردن به حقیقت این مسئله، معیارهای تبرک مشروع از نظر وهابیان و نیز شبهات آنان در این باره را بررسی میکنیم و مشروعیت تبرکجستن به آثار انبیا و صالحان را با دلایل متقن از کتاب و سنت، عقل و اجماع، و سیره سلف اثبات خواهیم کرد.
آنگاه بر اساس همین تعریف و بدون توجه به معنای کلمات و نگاه جامع به آیات قرآن، به قاعده «العبرة فی المعانی لا فی الألفاظ» 2 استناد میکند و تبرک به آثار صالحان را تعبیر دیگری از بتپرستی میداند و میگوید: «امروزه قبرپرستان میگویند: کار ما شرک نیست بلکه ابراز محبت به اولیای خدا است، در حالی که ملاک ارزیابی اعمال، حقیقت آن است نه اسمی که بر آن میگذارند.
در غیر این صورت، شرک نخواهد بود اگرچه نهایت خضوع و تذلل را داشته باشد، مانند بوسیدن دست والدین که با نهایت تذلل و به انگیزه احترام و محبت آنها انجام میشود و تبرکجستن به ضریح پیامبر اکرم ( و اولیای الهی، به نیت محبت و رسیدن به خیری که خداوند در آثار این بندگان صالح قرار داده است.