چکیده:
احمد عزیزی را میتوان به عنوان یک شیعة انقلابی عارف و فیلسوف نیز تعریف کرد. نوعی از تشیّع سرخ و انقلابی که با زبان عرفان و کلام و فلسفة اسلامی بیان میشود. عزیزی، شیدایی و طربناکی مولانا را دارد و شاید به همین دلیل ارادتش به مولانا را بیش از دیگران بروز میدهد. ارادتش به موسیقی نیز حاصل این شور و شیدایی است که بیش از هر چیز به زبان موسیقی قابل بیان است. یکی دیگر از بارزترین ویژگیهای عرفان عزیزی طبیعتگرا بودن آن است که نشان از تاثیرپذیری او از سهراب است. اصل وحدت وجود در اندیشههای عزیزی دیده میشود؛ بر این اساس، استقلال و جدایی چیزها از هم، نمود و توهّمی بیش نیست و موجودات این جهان جلوه یک چیز و مظاهر یک حقیقتاند. نخستین کسی که این مسئله را در مباحث نظری و فکری وارد کرد «شیخ اکبر محیی الدین عربی» موسس این مکتب است. در این پژوهش بر آنیم تا محتوای شعر احمد عزیزی را بررسی کنیم. بر این اساس به بررسی جلوههای مذهبی شیعی عزیزی چون مهدویّت، عاشورا، عشق و علاقه به ائمّه اطهار، شعر شهادت، ولایتمداری، عرفان و تصوّف و زندگی و مرگ میپردازیم.
Ahmad Azizi can be introduced as a mystic and a revolutionary Shiite philosopher. A sort of red and revolutionary Shiism expressed in the language of mysticism and Islamic philosophy. Azizi has the passion and happiness of Mowlana and that could be the reason why he reveals his love of Mowlana more distinctly than others. His love of music is the result of his passion most manifest in the language of music. Another feature of Azizis mysticism is his being a naturalist which is indicative of Sohrab's influence on him. The principle of Unity of Existence can be observed in the ideas of Azizi; this principle is based on the independence and separation of things from each other, and states that this world is an illusion and all things manifestations of one reality. The first person who introduced this principle into theoretical discussions was Sheikh Akbar Mohi-o-Din Arabi, the founder of the school of Unity of Existence.
This study thematically examines the poetry of Azizi. The themes include Mahdaviyat, Ashoura, love of the Imams, martyrdom, velayat, mysticism, Sufism, life and death.
خلاصه ماشینی:
مریم شعبانزاده در مقاله ای دیگر با عنوان «نگاهی به شعر عزیزی» آرایه های ادبی و موسیقی کلام را در کتاب ترانه های ایلیاتی او بررسی کرده است ؛ علاوه بر این به لحن مناجات گونۀ شاعر در برخی مثنویهایش و نگاه عرفانی به جهان پیرامون خود را نیز پرداخته است .
١-٣- ضرورت تحقیق تحقیقات و پژوهش هایی که دربارة آثار عزیزی صورت گرفته است ؛ کمتر به بررسی اعتقادات و اندیشه های او پرداخته است ؛ بر این اساس ، ضروریست که او به عنوان یکی از برجسته ترین شاعران ادبیات پایداری و دفاع مقدس و شعر آیینی نیز بیشتر شناخته شود.
احمد عزیزی نیز به تقابل بین دنیا و آخرت یا جسم و روح باور ندارد: منکــر تـن گشـتن از بـیروحـــی اسـت هر که کشـتی بشـکند، کـی نـوحی اسـت هـین مکـش دیـــوار، بـــر گــرد بـــدن نـه بـه روح خـویش منکـــر شـو، نـه تــن خیــز و شـیطان را، ز حیـرت گـیج کــن روح خــــود را، بــا تنــت ، تـــــزویج کـــن عــــارفا، ایـــن بنــــد را، گــــردن ببنـــد عقــــد عشــقی، بــین روح و تــــن ببنـــد (عزیزی،١٦٤:١٣٩٠) ٢-٦- عرفان طبیعت گرا در نزد عارفان مسلمان ، عالم طبیعت یکی از حضرات خمس الهی است ؛ به این جهت میگویند حضرت حق ، حکم اسم از ظاهر خویش به تجلی اول یا فیض اقدم به صور اعیان ثابته ظهور میکند؛ یعنی از مقام خفا که مقتضای الباطن اوست خود را ظاهر میکند و سپس اعیان ثابته که حقایق موجودات هستند به تجلی دوم حق که به آن فیض حق میگویند ظهور پیدا میکند؛ بدین قرار، عوالم کلی وجود پیدا میشود.