چکیده:
سوال اصلی پژوهش این است که اوقات فراغت در اخلاق اسلامی چه مفهومی دارد؟ سطوح و گونههای فراغت، و اقسام آن کدام است؟ در این نوشتار با توجه به بهرهوری از منابع مختلف کتابخانهای و با روش توصیفی ـ تحلیلی، این نتیجه دست داد که از منظر اخلاق اسلامی فراغت بخشی از وقت تحت اختیار فرد است که پس از انجام دادن کلیه تعهّدات اجتماعی و برخی ضرورتهای پایهای چون کار و خواب باقی میماند، مفاهیم اوقات فراغت، تفریح و بازی دارای مضامین مشترکی بوده و بینشان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. این که فراغت با عناوین متعدّد قابل تقسیم میباشد از جمله فراغت فعال و منفعل، فراغت مثبت و منفی، فراغت سالم و ناسالم، فراغت جدّی و سطحی، فراغت مولّد و غیرمولّد، فراغت گوارا و ناگوار، فراغت واقعی و مجازی، فراغت موثر و مخدّر، فراغت خلاق و غیرخلاق، که اکثر آن عناوین در راستای تبیین نکته واحد هستند. در پایان با این نگرش که انسان در گذران اوقات فراغت، آزاد و مختار میباشد، ضروری است تا فراغتش را به شیوه مطلوب طی نماید و آرامش جسمی و روحی، رضایت خاطر، و رفع خستگی ناشی از کار را برای خود و اطرافیانش به ارمغان آورد.
Main question of the paper has been centered on the meaning of free times, its levels and types in Islamic morality. The paper, using library sources and Analytico-descriptive, has concluded that in Islamic morality free times is known as a part of ones own time regardless of his/her social duties and some basic necessities like daily work and sleep. Free time means nearly the same as play and amusement and is closely related to them. Free time is divided with regard to different words like active or passive, positive and negative, safe an unsafe, deep or superficial, productive and non productive, delicious and non delicious, real and non real, effective and non effective and creative and non creative, all being seeking to explain the same point. Finally, regarding the fact that human being in passing free time on his/her will, it would be necessary to pass his/her free time in the best way to attain peace of mind.
خلاصه ماشینی:
مفهومکاوی اوقات فراغت با رویکرد اخلاق اسلامی نقی سنائی 1 سید حسین شرفالدین 2 چکیده سؤال اصلی پژوهش این است که اوقات فراغت در اخلاق اسلامی چه مفهومی دارد؟ سطوح و گونههای فراغت، و اقسام آن کدام است؟ در این نوشتار با توجه به بهرهوری از منابع مختلف کتابخانهای و با روش توصیفی ـ تحلیلی، این نتیجه دست داد که از منظر اخلاق اسلامی فراغت بخشی از وقت تحت اختیار فرد است که پس از انجام دادن کلیه تعهدات اجتماعی و برخی ضرورتهای پایهای چون کار و خواب باقی میماند، مفاهیم اوقات فراغت، تفریح و بازی دارای مضامین مشترکی بوده و بینشان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
با این توضیح که حتی با فرض اینکه در خصوص تلقی اوقات فراغت بهمنزله وقت آزاد اتفاق نظر موجود باشد باز ارائه تعریف اوقات فراغت، بسیار پیچیده خواهد بود؛ زیرا چیزی که برای بعضی از انسانها ضروری است ممکن است برای برخی دیگر اختیاری باشد، از اینرو به راحتی نمیتوان مرز میان فعالیتهای ضروری و اختیاری را از هم جدا نمود.
(همان: 185) سازمان ملی جوانان برای بهبود اوقات فراغت جوانان به نقل از خواجه نصیرالدین طوسی میآورد: برای آموختن فن و حرفهای که در حدود سنین نزدیک به 13 سالگی و بعد از این سن است ورزش و حداقل استراحت فعال لازم است؛ یعنی حرکت بدنی و فعالیت بدنی مختصری که رفع کسالت حاصل از تحمل تعلیم در او حاصل گردد و خستگی ذهنی ناشی از فشار فکری و توجه بیش از حد مرتفع گردد.