چکیده:
این نوشته کوتاه قرار است به نقد و بررسی کتاب "دگرگونی اجتماعی و فیلم های سینمایی در ایران" از پرویز اجلالی بپردازد.اما به دلیل روشن بغرنج بودن "مسئله عامه پسندی" در ایران، پا فراتر نهاده ام و آن مسئله را در ادبیات و روان شناسی نیز کاویده ام. نیز در مسیر کنکاش در خصوص چرایی مسئله عامه پسندی و تلاش برای مبدل کردن آن به "مشکل" و پرداختن به آن در آن سطح، به دانشگاه و تلویزیون در مقام دو مجرای پرتلاش در جهت ترویج سطحی اندیشی و مخالفت با واقع نگری پرداخته ام و تاثیر آن را در ترویج فرهنگ خشونت وارسی کرده ام. تا کمی به ابعاد ویرانگر نهاد دانشگاه به مثابه نهانخانه اهالی تفنن در ایران، به اتفاق اندیشه کنیم و کارنامه رو به انحطاط آن را ورق بزنیم.
خلاصه ماشینی:
"نیــز در ایــن فصــل بــه مضامیــن مختلــف ، پرداختــه و فیلم هایــی کــه دربردارنــده آن هــا بــوده را مـورد بررسـی و نقـد قـرار میدهـد؛ مضامینـی همچـون فریب خـوردن دختـر روســتایی از پســر شــهری، شــباهت ، فروپاشــی خانــواده ، تحــرک اجتماعــی، انتقــام عصیانگرانــه فــردی، تنهایــی و شکســت ضــد قهرمــان و نیــز مضمــون وصلــت بــا بیگانــگان کــه نویســنده ، آن هــا را در مقــام اصلیتریــن الگوهــای مضمونــی عامه پســندترین فیلم هــای ایرانــی آن دوران در نظــر میگیــرد و درواقـع ، تک تـک آن هـا حتـی در شـکل خیالـی و غیـر واقعـی خـود، میتواننـد به مثابــه عناصــر حیات بخــش اجتماعــی جامعــه آن دوران در نظــر گرفتــه شــوند؛ عناصــری کــه هــم به عنــوان عوامــل عقب ماندگــی و غرب شــیفتگی و علائــم توســعه نیافتگی به گونــه ای اســتعاری در فیلــم مشــاهده میشــوند؛ یعنــی در حقیقــت ، بررســی فیلم هــای عامه پســند توســط اجلالــی در دوره حکومــت پهلــوی، نحــوه زیســت و آمــال و آلام روزمــره مــردم آن زمــان را بــه تصویــر میکشــد و چگونگــی آن را مــیکاود و مهم تریــن نتیجــه ای کــه عایــد مخاطــب میشــود، همــان درک از میــزان آگاهــی و دغدغه هــا و عوالــم بخـش حداکثـری مـردم جامعـه آن دوران اسـت و اینکـه چگونـه در فیلم هایـی همچـون قیصـر کـه در نـگاه افـرادی همچـون دکتـر شـریعتی، تحسـین شـده و مــورد اســتقبال مخاطبــان نیــز قــرار گرفتــه و قریحــه کارگردانــیاش نیــز ســتوده شــده اســت ، ویژگیهــای رفتــاری انســان لات و خشــن و انتقام جــو را تبدیــل بــه امــری معمــول در بســتر فیلم ســازی آن زمــان میکنــد و عصیــان فــردی انتقام جــو در مقابــل قانــون را بــه تصویــر میکشــد."