چکیده:
تحقق یا عدم تحقق شرط احصان در مرتکب برخی از جرائم جنسی اثر غیرقابلانکاری، در مجازات آن جرم دارد. احصان در جرایم جنسی اصلی، وضعیت مرد یا زن بالغ و عاقل و متأهلی است که دارای همسر دائمی است و با همسر خود در زمان بلوغ و افاقه سبق نزدیکی از طریق قُبل داشته است و امکان تمتع جنسی با همسرش برای وی فراهم است. احصان در مجازات زنای به عنف که مستلزم قتل است تأثیری نداشته ولی در سایر موارد گاهی جمع مجازات جلد با رجم و گاهی نیز تشدید مجازات زانی از صد ضربه شلاق به سنگسار را در پی خواهد داشت. قانون مجازات اسلامی 1392 به دادگاه اجازه داده در صورت عدم امکان اجرای مجازات رجم، پس از کسب نظر رئیس قوه قضاییه، مجازات مذکور را حسب مورد به جلد یا اعدام تبدیل نماید که این تجددگرایی و پویایی قانونگذار هرچند قابلتحسین است؛ اما متن قانون بهگونهای تدوینشده که انتقادات فراوانی بر آن وارد میباشد. قانون مجازات جدید در باب لواط نیز وجود شرایط احصان در لواط کننده را از موجبات تشدید مجازات از جلد به اعدام دانسته اما در باب مساحقه آن را مؤثر در مقام ندانسته است. علاوه بر این، وجود شرایط احصان در مرتکبین برخی از جرایم جنسی، موجب تغییر وضعیت آنان از محقونالدم به مهدورالدم نیز میگردد. در این مقاله علاوه بر بررسی تأثیر احصان در جرایم جنسی مستقیم، فلسفه تشدید مجازات محصن و محصنه تبیین و به نقد مقرره جدید قانونگذار در باب مجازات رجم پرداختهشده است.
In Islamic criminal law، substantiation of Ehsan، undeniably affects the punishment of sexual offenses. Ehsan is defined as a situation when an adult man or woman-being permanently married- having the experience of vaginal sexual intercourse with his or her spouse in state of maturity and sanity، in which both men and women have the possibility to have sexual intercourses again and repeatedly whenever they want. For instance in terms of rape، which the death penalty is required ، Ehsan will not have any effects ، in other words، for imposing punishment it is not important that the rapist to be married or single، however، in some circumstances it would amount to both Rajm (stoning) and Jald ( i.e. lashing one hundred times) or it would intensify the punishment (i.e from Jald to Rajm) .Nevertheless according to the Islamic criminal law of Iran، 2013 penal Code، with the permission of judiciary head، the court has been given the authority to mitigate mentioned punishment to the Execution ( a type of death penalty other than Rajm) or Jald when imposing of Rajm is not possible. Although such flexibility is admirable، the code is criticized at this context by the experts. The 2013 code in terms of sodomy recognize Ehsan as a requirement for intensifying the punishment of Jald (Lashing) to the death penalty، but the code does not apply Ehsan to intensify the punishment of lesbianism. In some sexual offences، regardless of the punishment، Ehsan will change the situation of an offender from undeserved for the death penalty to deserve it. This article at first is to have a review over the effects of Ehsan on sexual offences، and then explains the etiology of intensification of punishment in this regard; and finally criticizes the new provisions on Rajm in Islamic criminal law of Iran، 2013 penal Code.
خلاصه ماشینی:
"از فقهای متأخر نیز در خصوص زنای با محارم و زنای به عنف و زنای مرد کافر با زن مسلمان، زانی را درهرحال ( بدون تأثیر احصان) مستحق قتل دانسته اما در خصوص زنا با زن پدر و زن پسر به دو قول اشاره نمودهاند: قول اول، قتل با شمشیر و قول دوم ( فتوای ابن ادریس ) در مقام جمع بین آیه و روایت، غیر محصن را مستحق تازیانه و سپس قتل و محصن را مستحق تازیانه و سپس رجم دانستهاند (محقق حلی، 1374، 185) در قانون مجازات اسلامی 1370 با پیروی ازنظر مشهور در ماده 82 بهصراحت اعلام نموده بود: حد زنا در موارد زیر قتل است و فرقی بین محصن و غیر محصن نیست ...
ایشان در مورد تفخیذ معتقد به صد ضربه شلاق بدون تأثیر احصان در آن بوده و نظر شیخ طوسی در نهایه و برخی افراد دیگر مبنی بر سنگسار محصن و جلد غیر محصن را تلاشی برای جمع بین روایاتی که حد لواط را همان حد زنا میداند با روایاتی که دلالت بر کشتن لواط کاردارند ( به این صورت که روایات گروه اول بر لواط بدون دخول و روایات گروه دوم بر لواط ایقابی حمل شوند) دانسته و ضمن رد آن ، قول اول را اشبه به اصول مذهب و قواعدش اعلام نموده است (همان، 277)."