چکیده:
در جریان «نوزایش عربی»، دیدگاه متجددان، از سنتهای ایستا بهسوی اندیشههای مترقی حرکت کرد و رویکرد احیای دین جای خود را به اصلاح آن داد. با توجه به تحولات جوامع مسلمانِ امروزی، بهویژه دربارة زنان، و تسلط نگرش دینی در عرف و قانون این جوامع، مطالعة مقایسهای ـ تحلیلیِ تحولات آرای متفکران معاصر جهان اسلام، با تأکید بر بازخوانی دیدگاه نواندیشان دینی مصر در قرن بیستم و تحلیل رویکردهای آنان، تلاشی است برای پاسخ به این پرسشها که اندیشة روشنفکران دینی در حوزة جنسیت، با تحولات جهان امروز چه نسبتی دارد و آیا میتواند بهصورت مستقیم در زندگی زنان جوامع مسلمان اثرگذاری مطلوبی که مطابق با عرف و فرهنگ دینی آنها باشد، داشته باشد؟ بنا بر یافتههای این مطالعه و مدلِ مفهومی برامده از مقایسه و تحلیل هرمنوتیک اندیشة قاسم امین و نظیره زینالدین، دیدگاه نواندیشان دینی معاصر، صرف نظر از برخی تضادها، امکان تطابق با مؤلفههای توسعهگرایانة امروزی دربارة زنان را دارد و در مواردی بهکار بستن نظریات آنها، این امکان را میدهد که برای توسعة جنسیتی در جوامع مسلمان، بهصورت مناسب زمینهسازی شود.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به تحولات جوامع مسلمان امروزی، به ویـژه دربـارة زنـان ، و تسـلط نگرش دینی در عرف و قانون این جوامع ، مطالعۀ مقایسه ای ـ تحلیلـی تحـولات آرای متفکران معاصر جهان اسلام ، با تأکید بر بازخوانی دیدگاه نواندیشان دینی مصر در قرن بیستم و تحلیل رویکردهای آنان ، تلاشی است برای پاسخ بـه ایـن پرسش ها که اندیشۀ روشنفکران دینی در حـوزة جنسـیت ، بـا تحـولات جهـان امروز چه نسبتی دارد و آیا میتواند به صورت مستقیم در زنـدگی زنـان جوامـع مسلمان اثرگذاری مطلوبی که مطابق با عرف و فرهنگ دینی آنها باشـد، داشـته باشد؟ بنا بر یافته های این مطالعه و مدل مفهـومی برامـده از مقایسـه و تحلیـل هرمنوتیک اندیشۀ قاسم امین و نظیـره زیـن الـدین ، دیـدگاه نواندیشـان دینـی معاصر، صرف نظر از برخی تضادها، امکان تطابق بـا مؤلفـه هـای توسـعه گرایانـۀ امروزی دربارة زنان را دارد و در مواردی به کار بستن نظریات آنها، این امکـان را میدهد کـه بـرای توسـعۀ جنسـیتی در جوامـع مسـلمان ، بـه صـورت مناسـب زمینه سازی شود.
سؤالات اصلی تحقیق حاضر آن است که آیا امروزه آرای روشنفکران دینی، جایگاهی مستحکم در جهان اسلام یافته است ؟ همچنین این پژوهش تلاش دارد که این مسئله را بررسی کند که آیا رویکردهای نواندیشی در اصول و مبانی دین اسلام ، به صورت مستقیم در زندگی مردم جوامع امروز اثرگذار بوده است و نیز به بررسی این نکته میپـردازد کـه این رویکردها چه نقطۀ اتصالی با جهان مدرن امروز دارد؟ ضرورت تحقیق : در تبیین ضرورت پژوهش های این حوزه ، مهم ترین مسئله ، بررسی و امکان سنجی میزان تطابق نظریـات روشـنفکران معاصـر دینـی، در بسـتر اجتمـاعی ـ فرهنگی خاص آنها، از نظر دارا بودن ظرفیت تعمیم تاریخی- تطبیق به جوامعی همچون جامعۀ ما که از نظر فرهنگ و عـرف بـه آنهـا نزدیـک اسـت ، مـی باشـد و شـاید بتوانـد راهگشای دستیابی به الگویی مشترک و تبیین گر در حوزة زنان با توجه به رونـد توسـعۀ پایـدارجهانی باشـد."