چکیده:
سید قطب یکی از اعضای اخوانالمسلمین مصر بود که به اتهام فعالیت علیه حکومت، در سال 1966 اعدام شد. بیشتر اندیشههای وی مربوط به مفهوم جاهلیت است که عبارت میشود از رد مسلمانی مسلمانانی که از شیوه زندگی اسلامی (از نظر قطب) فاصله گرفتهاند. در این پژوهش، نوشتههای سید قطب به روش کتابخانهای مطالعه و بررسی شد و این نتیجه حاصل آمد که اغلب اندیشههای اصلی سید قطب بیسابقه نیستند، بلکه اندیشههایی هستند که در تاریخ اسلام در میان علمای مسلمان وجود داشتهاند، اما سید قطب آنها را به زبان دیگری بیان کرده و گاهی واژههای غلط و گمراهکنندهای را برای بیان منظور خود به کار گرفته است. همچنین، معلوم شد که دغدغه و انگیزه قطب، کوبیدن جامعه و نظام حکومتی و مخالفت با آن به هر قیمتی بوده است؛ به گونهای که وی در این راه، گاه از مفاهیم اسلامی استفاده نادرست کرده است.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، نوشته های سید قطب به روش کتاب خانه ای مطالعه و بررسی شد و این نتیجه حاصل آمد که اغلب اندیشه های اصلی سید قطب بی سابقه نیستند، بلکه اندیشه هایی هستند که در تاریخ اسلام در میان علمای مسلمان وجود داشته اند، اما سید قطب آنها را به زبان دیگری بیان کرده و گاهی واژه های غلط و گمراه کننده ای را برای بیان منظور خود به کار گرفته است .
نهایت پاسخ قطب به ناباورمندان آن است که بگذارید نظام اسلامی در عرصه عمل تشکیل شود تا خود به مزایای آن پی ببرید و کدام فرد ناباورمند با چنین چیزی موافقت خواهد کرد؟ برداشت دیگر از این نظر قطب می تواند آن باشد که تشکیل نظام اسلامی با به کارگیری زور و خشونت مجاز است ؛ چراکه با این کار موانع فطرت از بین می رود و نظام اسلامی که حاکم شد با فطرت انسان ها ارتباط برقرار می کند و مخالفان پیشین با جان و دل حاکمیت اسلام را خواهند پذیرفت .
اما آنچه در این میان معلوم نیست ، این است که این مفهوم اساسا چه ربطی ، خواه لفظی و خواه معنوی ، به جاهلیت دارد؟ سید قطب می توانست به راحتی از گفتمان برخی علمای مسلمان درباره مردودبودن مسلمانی کسی که حتی یکی از دستورهای خداوند را انکار می کند (محقق داماد، ١٣٦٧، ج ٧: ٤٤٣) برای اثبات دیدگاه های خود بهره گیرد؛ اما او چنین نکرد.