چکیده:
مقدمه: پژوهش حاضر اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری مارلات را بر پیشگیری از بازگشت و کاهش ولع زنان وابسته به مواد، بررسی میکند. روش: در یک پژوهش نیمه آزمایشی 30 زن مصرفکننده مواد با تشخیص اختلال وابستگی به مواد مخدر که دوره سمزدایی را با موفقیت در مرکز درمان اجتماع مدار بانوان (TC) تهران به پایان رسانده بودند، با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (15 نفر) و گواه (15 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایشی به مدت 12 هفته و هر هفته یک جلسه گروهی تحت آموزش قرار گرفتند. گروه گواه در طول این مدت هیچ درمانی دریافت نکردند. آزمودنیها توسط مقیاس پیشگیری از بازگشت گورسکی (1989) و مقیاس کاهش ولع فرانکن و همکاران (2002) و نیز آزمایش ادرار پیش از شروع درمان، تصادفی در طی درمان، پس از درمان و پس از اتمام مرحله پیگیری سهماهه، مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تحلیل دادهها از آزمونهای تجزیهوتحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر و خی دو استفاده شد. نتایج: نتایج آزمونهای تجزیهوتحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه در ولع مصرف و بازگشت به مواد در مرحله پسآزمون و پیگیری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون خی دو نشان داد که تفاوت معناداری بین فراوانی بازگشت وجود دارد. بحث و نتیجهگیری: نتایج نشان داد که درمان شناختی –رفتاری مارلات در کاهش ولع مصرف و پیشگیری از بازگشت زنان معتاد موثر است.
Introduction: The present study examined the effect of Marlat cognitive- behavioral training in relapse prevention and craving in female with substance dependency.
Method: In a semi-experimental study، 24 women with diagnosis of substance dependency who successfully detoxified in Tehran therapeutic community of women Center were divided into two experimental group (15 subjects) and control group (15 subjects) selected by convenience sampling method. The experimental group received 12 sessions of Malat cognitive- behavioral training، each session in a week، while control group did not receive any training in the same time. All subjects were assessed through Gorsciʼs relapse prevention scale and Franken and colleagesʼ (2002) craving reduction scale and morphine test before treatment، randomly during the treatment، after treatment and after 3 months follow up. Data were analyzed via covariance and chi square tests.
Results: Results of multivariate and univariate covariance analysis showed that there is significant difference between experimental and control groups in relapse prevention and craving in post and follow up tests. Study results also showed that there is significant difference between two groups regard to relaps.
Conclusion: The results indicated that Marlat cognitive- behavioral training is effective in relapse prevention and craving reduction in females with substance dependency.