چکیده:
ایران و ایالات متحده در چهار دهه گذشته چند بار به تعدیل موضع و همکاری بر سر برخی امور روی آوردهاند که توافق هستهای اوج آن بود. اما همکاریهای مقطعی هرگز به عادیسازی روابط بین دو کشور نیانجامید. در جریان مسأله فعالیتهای هستهای ایران، تهران و واشنگتن به نحو کمسابقهای وارد گفتگو و همکاری شدند و امتیازاتی به یکدیگر اعطا کردند که برای بسیاری ناظران سؤالانگیز بود. برخی به این جمعبندی رسیدند که زمان عادیسازی روابط فرا رسیده است. اما این بار نیز پس از توافق تدریجاً فضای تخاصمی بازتولید شد. سؤال مقاله حاضر این است که چه عوامل بنیادینی سبب شدهاند که گشایشها و همکاریهای مقطعی در روابط ایران و آمریکا- که اوج آن در توافق هستهای نمایان شد- به عادیسازی روابط بین دو کشور منجر نشوند. در پاسخ، به برخی سیاستهای ریشهدار دو دولت خصوصاً خطمشی انقلابی و ضدآمریکایی ایران و سیاستهای ضدایرانی آمریکا اشاره خواهد شد که مانع از عادیسازی روابط میشوند. با این حال، تخاصم بین دو دولت مانع از آن نمیشود آنها تحت شرایط خاص آماده همکاری محدود شوند.
خلاصه ماشینی:
سؤال مقاله حاضر این است که چه عوامل بنیادینی سبب شده اند که گشـایش هـا و همکاریهای مقطعی در روابـط ایـران و آمریکـا- کـه اوج آن در توافـق هسـته ای نمایان شد- به عادیسازی روابط بین دو کشور منجر نشوند.
با توجه به اینکه فعالیت های ایـن گـروه هـا در گذشـته بـه اشکال مختلف امنیت ملی کشور را در معرض تهدید قرار داده و بعضاً شـکل مسـلحانه و تروریستی به خود گرفته ، حساسیت امنیتی نظام سیاسی ایران به آنها بالاسـت .
هرچند سیاست اعلامی آمریکا در قبال ایران عمدتاً ایجاد تغییر در رفتار دولت جمهوری اسلامی و نه تغییر خود رژیم بوده ، اما عملکـرد آن در برخـی امور مثل حمایت از اپوزیسیون های خواهان تغییر نظام جمهوری اسلامی به مثابه تمایـل آمریکا برای تغییر رژیم در ایران یا حداقل اعمال فشار بـر ایـران بـا اسـتفاده ابـزاری از مخالفان تفسیر میشود.
این موضع همواره مورد انتقاد و اعتراض جمهوری اسلامی قرار داشته ، چراکـه از منظـر آن تسهیل فعالیت های فعالان رادیکال ضد جمهوری اسلامی دخالت سوء آشکار دولت آمریکا در امور ایران است که با هدف به چالش کشیدن مشروعیت و ثبـات سیاسـی آن کشور انجام میشود.
تداوم و تقویت سیاست فشار اقتصادی علیه ایران این سیاست ابتدائاً در واکنش به رفتارهای انقلابی دولت تـازه تأسـیس ایـران خصوصـاً حمایت از اشغال سفارت آمریکا در تهران صورت گرفت که به اشکال مختلفی از جمله تحریم مبادلات تجاری بین دو کشور و مصادره داراییهای ایران در بانک فـدرال رزرو و بانک های خصوصی سراسر آمریکا نمـود یافـت .