چکیده:
با توجه به ماهیت جهانی فعالیتهای فضایی، با پدیده نوظهور کاربرد انرژی هستهای در فضا (NPS) مواجهیم که از 4 ژانویه 2004 به اوج خود رسیده و امکان سفر انسان و روباتها را به کره ماه، مریخ و عمق فضا تسهیل کرده است. امروزه با استفاده از این سوخت میتوان سفرهای سهساله را در 90 روز انجام داد. «پروژه تیتان» بهتازگی از سوی «ناسا» مطرح شده که با استفاده از راکتورهای شکافت هستهای میتوانند نیروی محرکهای معادل هزاران وات الکتریسیته «We» را فراهم کنند، زیرا این فعالیتهای فضایی نمیتوانند از انرژی هیدروکربنی یا خورشیدی استفاده کنند. کاربرد این انرژی در فضا بهمنزله سوخت از 40 سال پیش از سوی امریکا و شوروی شروع شد که بیشتر با استفاده از ژنراتورهای رادیوایزوتوپی ترموالکتریک (RTGs) و دستگاه مولد گرمای رادیوایزوتوپی (RHUs) بود. هدف این مقاله بررسی اسناد و مقررات حقوق بینالملل حاکم بر این نوع فعالیتهای فضایی است. در این مقاله با بهرهمندی از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوال هستیم که مسئولیت دولتهای مجری و صادرکننده مجوز و «کپوس» برای پیشگیری از خطرات بالقوه استفاده از انرژی هستهای در فضا چیست؟
Recent changes of Space activities due to Globalization with emerging phenomenon of space Nuclear power sources (NPS) for deep space missions reached its peak from 4th of January 2004. The National Aeronautics and space Administration (NASA) due to Project Prometheus have started a research on the application of nuclear fission reactors. Since solar energy and other kind of energies are not suitable for January to deep space. Using Nuclear power sources (NPS in USA started from 40 years ago which was mostly in the form of Radio isotope thermoelectric generators (RTGs) and Radio isotope Heater units (RHGs).
The aim of this article is deliberation of the treaties and rules of international law especially international space law which are enforceable for space nuclear power sources. In this article by applying analytic -descriptive method of research، we are about to answer this question that what are the duties and responsibilities of states who are carrying out or Licensing this kind of space activities and Committee on the peaceful uses of outer space (COPUOS) for prevention of their Potential risks?
خلاصه ماشینی:
"نکاتی که باید در ثبت اشیای دارای سوخت هسته ای پرتاب شده به فضا طبق عهدنامۀ فضای ماورای جو مدنظر قرار گیرند عبارت اند از: الف ) به رسمیت شناختن مسئولیت دولت های متعاهد در قبـال خسـارات وارده از سـوی آن شیء یا قطعات آن روی زمین ، در جو یا فضا در قبال سایر دولت های عضو و اتبـاع آن هـا بـرای فعالیت های فضایی کشور ثبت کننده و درخواست جبران خسارت (مـادة ٧)؛ ب ) طبـق مـادة ٦ کشورهای متعاهد برای فعالیت های فضایی ملی خود یا نهادهای دولتی یا غیردولتی مسـئولیت دارند و دولت زیان دیده میتواند از کشور صـادرکنندة مجـوز فعالیـت هـای فضـایی درخواسـت جبران خسـارت کنـد (مـادة ٦)؛ ج ) رعایـت عهدنامـۀ فضـای مـاورای جـو در فعالیـت فضـایی سازمان های بین المللی، به طور مشترک بر عهدة خود آن سازمان و دولت های عضوی است کـه عضو آن سازمان و این عهدنامه اند (مادة ٦)؛ د) هر کشور عضو این عهدنامه که ثبت کننـدة یـک شیء فضایی با سوخت هسته ای پرتاب شده به فضاست ، صلاحیت و کنترل بر آن شیء فضایی و خدمه اش را بر عهده دارد و با پرتاب یک شیء به فضا یا فرود آن در جایی غیـر از کـرة زمـین ، مالکیت آن تغییر نمیکند (مادة ٨) تا اینکه دولت ها نتوانند از مسئولیت ناشی از خسارات وارده از طریق شیء فضایی دارای سوخت هسته ای ثبت شده در قلمرو خودشان فرار کنند؛ هـ) کشـور پرتاب کننده (کشوری که زمینۀ پرتاب را فراهم کـرده اسـت یـا از قلمـرو وی یـا بـا اسـتفاده از تأسیسات آن یک شیء به فضا پرتاب شده است ) (مادة ٧)؛ و) طبق «کنوانسیون ثبت » قبـل از پرتاب یک شیء به فضا، باید در قلمرو کشور پرتاب کننده ثبت شود (مـادة ٢)."