چکیده:
متن، حاصل همنشینی نظاممند و بافتمدار سازههای زبانی در کنار یکدیگر است. بین واژگانی که یک متن را به وجود میآورند، روابط مختلفی برقرار است. از آنجا که بافت زبانی تأثیر زیادی بر درک مخاطبان از متن دارد، گزینش روابط مناسب بین واژهها که بر معنای یکدیگر تأثیر میگذارند، میتواند از دشواری متن کاسته و به درک مطلب کمک کند. گزینش مناسب واژه و روابط واژگانی از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر رعایت نشود، نه تنها از جذابیت متن میکاهد، بلکه مخاطب را در درک آن نیز دچار مشکل میکند. این تحقیق بر اساس مبانی نظری متکی بر روابط واژگانی، به بررسی میزان کاربرد هر یک از روابط معنایی در ده داستان کودکان متعلق به دو گروه ”الف“ و ”ب“ پرداخته است. در این تحقیق که دادههای آن به روش توصیفی جمعآوری گردیده، پنج کتاب گروه سنی ”الف“ و پنج کتاب گروه سنی ”ب“ به لحاظ بسامد رخداد هر یک از انواع روابط واژگانی بررسی و با یکدیگر مقایسه شدهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که از میان انواع روابط واژگانی، نویسندگان کودک در هر دو گروه سنی تمایل دارند از دو رابطه تکرار و با همآیی بیش از روابط دیگر استفاده کنند. همچنین بر خلاف تصور، رابطه هممعنایی در هر دو گروه کمترین بسامد را داشته است. نتایج این تحقیق برای نویسندگان و ویراستاران کتابها و مجلات کودکان قابل استفاده بوده و به شناخت بیشتر نسبت به آثار کودکان میانجامد.
خلاصه ماشینی:
ایـن تحقیق با رویکردی زبان شناسانه وبراساس مبانی نظری نقش گرایی به تحلیل میزان کاربرد هر یک از روابط معنایی بین واژگان در ده داستان کودکـان متعلـق بـه دو گروه سنی «الف » و «ب » پرداخته است .
در این تحقیق که داده هـای آن بـه روش تصادفی نظام مند جمع آوری گردیده ، پنج کتاب گروه سنی «الـف » وپـنج کتـاب گروه سنی «ب » به لحاظ بسامد رخداد هر یک از انواع روابط واژگانی بررسی وبا یکدیگر مقایسه شده اند.
نتایج تحقیق نشان مـی دهـد کـه از میـان انـواع روابـط واژگانی، نویسندگان کودک در هر دو گروه سنی تمایل دارند از دو رابطه ی تکرار وباهم آیی بیش از روابط دیگر استفاده کنند؛ همچنین ، برخلاف تصـور، رابطـه ی هم معنایی در هر دو گروه ، کمترین بسامد را داشته است .
در ٣٥ مورد نیز ازتکرار استفاده شده است : -باهم آیی :دراز/باریک ، صدا/کلفت ، عجیب / غریب ، داد/ فریـاد، بچـه / کوچـک و گرد/ خاک : «صندلی هاباپاهـای دراز وباریکشـان دویدنـد» (طاقـدیس ، ١٣٩٠: ٢)؛ «مبل صورتی باپاهای کوتاهش کمی عقب رفت وبـا صـدای کلفتـی پرسـید: ;تـو </رجوع شود به تصویر صفحه> دیگر چی هستی؟ چقدر عجیب وغریبی &gt; (همان )؛ «بـا جیـغ وویـغ وداد وفریـاد شروع کردند به حرف زدن » (همان )؛ «تلویزیون گفت : ;شاید یک بچه فیل است کـه خوب غذا نخورده وکوچک مانده است &gt;»(همـان : ٥)و «گـرد وخـاک روی مبـل صورتی رامی گرفت » (همان : ١٠).
٧. نتیجه گیری نتایج تحقیق نشان می دهد که درهردوگروه کتاب های بررسی شده ،تکـرار (٦٨/٥%)و باهم آیی (٢٦%)به عنوان روابط معنایی بین واژگان بیشترین کاربرد را داشته انـد.