چکیده:
آداب غذایی مردم ایران یکی از شاخصهای فرهنگی آنان به شمار میرود. اقوامی که دارای تمدن پیشرفته هستند از فرهنگ غذایی غنی برخوردار هستند. سیاحان خارجی که به ایران سفر کردهاند، فرهنگ ایرانی و اجزا و جنبههای مادی و معنوی آن را ارزیابی نمودهاند. یکی از این جنبهها، توجه به فرهنگ حاکم بر سفره ایرانیان، نوع خوراک، طرز تهیه غذاها و کیفیت آنها است. ازنظر سفرنامه نویسان، برخی از خوراکها جنبه ملی داشت و برخی نیز مربوط به طبقات اجتماعی خاصی بود. بابررسی و نقد دیدگاه سیاحان مشخص می شود که فرهنگ غذایی ایران ریشه در ارزش های سنتی، مذهبی دارد و از قرن نوزدهم به بعد از تعامل با فرهنگ اروپاییان نیز تاثیر گرفته است. در این تحقیق نظرات سیاحان بررسی شده و برخی از دیدگاه های آنها مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"تبیین عوامل موثر بر فرهنگ غذایی مردم ایران و نقد دیدگاه سفرنامه نویسان درباره آداب غذایی آنها در دوره قاجار هدف این تحقیق است؛ لذا به منظور یافتن پاسخ این که چه عواملی بر فرهنگ غذایی مردم ایران تاثیر داشته فرضیه ذیل به آزمون گذاشته شد؛ آموزههای دینی (رعایت حلال و حرام، شستن دست قبل و بعد از غذا)، میراث کهن که نسل به نسل انتقال یافته است (چیدمان سفره، نشستن روی زمین و خوردن غذا با دست ،رعایت سکوت هنگام خوردن غذا)، اوضاع اقتصادی و جغرافیایی و تأثیر آن بر فرهنگ و نوع غذای هر خانواده و نیز تأثیر فرهنگ غذایی کشورهای اروپایی در اثر تعامل با آنها نقش اساسی داشته اند.
سفرنامه نویسان، اکثرا از هیئت های نمایندگان سیاسی محسوب می شدند که فقط با طبقه درباریان مجالست و همنشینی داشتند و برخی هم سیاح آزاد بودند که مدت بسیارکوتاهی در ایران اقامت داشتند و در این مدت نمی توانستند به همه ابعاد فرهنگ و اجتماع مردم ایران آشنا شوند و پس ازبازگشت به کشورشان مبادرت به نگارش اطلاعات خود می نمودند لذا این نوشته ها اغلب همراه با اشتباه و داوری های نادرست وخود بزرگ بینی اروپاییان است.
مواردی که اروپاییان به آنها اشاره کرده اند شامل: ، شستن دست ها قبل و بعد از غذا، نشستن روی زمین برای صرف غذا، مهمان نوازی و تعارف به مهمان ها، خوردن غذا با دست، توجه به حلال بودن غذاها، رعایت آرامش و سکوت حین صرف غذا، دوری از پرخوری، سفره آرایی و اطعام فقرا است."