چکیده:
از جمله متونی که در قالب سیاستنامه یا اندرزنامه دارای سبک ادبی و سیاسی
بسیار زیبا می باشند؛ می توان به تعدای از آداب الملوک های فارسی اشاره کرد.
و«قابوس نامه کیکاووس بن اسکندر»، «سیاست نامه خواجه نظام الملک» و
« نصیحهالملوک غزالی » دو اثر به نام های « تحفه؛ در اخلاق و سیاست » و «تحفة الملوک»
از مولفانی گمنام را باید نام برد. هر کدام از این آثار با دیدگاهی ویژه البته با
پذیرش آیین شاهنشاهی در ایران به تعریف، جایگاه و کارکرد حکومت کردن،
پادشاهی، وزارت، روابط با رعایا، روابط با دشمنان و خصوصیات اخلاقی و رفتاری
صاحبان حکومتها پرداخته اند. قابوسنامه از دیدگاه یک حاکم محلی و فردی دنیا
دیده، سیاست نامه از نگاه عملی یک وزیر قدرتمند و تمام عیار و نصیحهالملوک بر
طبق نظرات آرمانی یک حکیم و دانشمند عالیقدر، تحفه از دیدگاه یک عالم درباری
و تحفهالملوک با سبک و نوشتاری چون نصیحهالملوک غزالی به رشته تحریر
درآمدهاند. هدف از این پژوهش بررسی مولفان این پنج اثر و شیوه و سبک نوشتاری
آنها در این آثار می باشد که دریای پر گهر در اقیانوس فرهنگ و ادب و هنر ایرانی
بوده و هستند
خلاصه ماشینی:
"در این تحقیق به بررسی و شناخت آثار و مؤلفان آنها پرداخته میشود، که با هدف اهمیت دادن به حکمت عملی و آموزش سیاسی_اخلاقی فرمانروایان برای حفظ مملکت و رفاه عموم و جلوگیری از ملوکالطوایفی و هرج و مرج بوده است.
در شناخت آدابالملوکها شیوه حکومت کردن و حفظ راه و رسم آن در برخورد با خلق، آیینی بود که هیچ وقت از منظر ایرانیان صاحب فن و خردمندان آگاه به فنون سیاست حکمرانی به دور نبود چنان که سلاطین، حکام، علما و دانشمندان ایرانی چه در عهد باستان و چه در عهد اسلامی همواره در قالب آثاری به صورت کتاب یا نصیحتنامه یا نامه یا وصیتنامههایی بدین امر خطیر احاطه داشتهاند(شاهین و دیگران، 1394: 2).
بنا بر نوشته ترکمنی آذر، علاوه بر امرای این سلسله (آلزیار) از آنها نام دو تن دیگر نیز در کتب تاریخی آمده است؛ کیکاووس بن اسکندر بن قابوس و گیلانشاه، پسرش، ولی آن دو نقش سیاسی مؤثری نداشته اند و مدت زمانی کوتاه بر مناطقی محدود از سرزمین اجدادی خود حکومت کردهاند(ترکمنیآذر، 1384: 58).
او سررشتهی همه ی امور و پیشامدهای سیاسی ایران را در سراسر دورهی 30 ساله سلطنت الب ارسلان و ملکشاه سلجوقی را در دست داشت و حوزهی قلمرو حکومت ایران را چنان وسیع کرد که در کلیهی این 1400 ساله ی تاریخ اسلام نظیر آن دیده نشده است(حلبی، 1388: 235).
از وجوه اهمیت سیاستنامه اخبار مهمی است که اگر چه با تعصب نویسندهی آن همراه میباشد، ولی ارزش خود را دارد؛ اشارات فراوان تاریخ هم به ویژه راجع به تشکیلات اداری و نظامی عهد اول سلاجقه یا پیش از آن در این کتاب هست که مفید میباشد."