چکیده:
در این مقاله درصدد هستیم تا ضمن نگاهی به خاستگاه بحث از علوم انسانی اسامی و بومی در غرب و جهان اسام، بر کارنامه تاش های صورت گرفته در ایران معاصر (با تاکید بر سه دهه پس از پیروزی انقاب اسامی) مروری داشته باشیم. با توجه به اینکه معضل اصلی در وضع کنونی را تنقیح نکردن مبانی نظری بحث تحول در علوم انسانی از افق سنت فکری اسامی تشخیص داده ایم، در بخش دوم با مطالعه ای تطبیقی ضمن بازخوانی طرح فکری موسس علوم انسانی مدرن غربی (ویلهلم دیلتای آلمانی)، به تامل در باب امکانات و محدودیت های سنت فکری اسامی با تاکید بر بحث حکمت عملی و سیر تاریخی آن تا عامه طباطبایی(رحمته اللّه علیه) و نظریه ادراکات اعتباری ایشان می پردازیم. در گام نهایی تفاوت های پارادایمیک این دو طرح بیان خواهد شد؛ تفاوت هایی که تامل در باب آن، راه برون رفت از وضع کنونی علوم انسانی در ایران معاصر را هموارتر خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
از حکمت عملی تا ادراکات اعتباری علامه طباطباییره و بنیادگذاری فلسفی علوم انسانی ـ اسلامی مالک شجاعی جشوقانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چکیده در این مقاله درصدد هستیم تا ضمن نگاهی به خاستگاه بحث از علوم انسانی اسلامی و بومی در غرب و جهان اسلام، بر کارنامه تلاشهای صورتگرفته در ایران معاصر (با تأکید بر سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی) مروری داشته باشیم.
با توجه به اینکه معضل اصلی در وضع کنونی را تنقیحنکردن مبانی نظری بحث تحول در علوم انسانی از افق سنت فکری اسلامی تشخیص دادهایم، در بخش دوم با مطالعهای تطبیقی ضمن بازخوانی طرح فکری مؤسس علوم انسانی مدرن غربی (ویلهلم دیلتای<FootNote No="78" Text="Wilhelm Dilthey.
به نظر نویسنده صرفنظر از دیدگاههای سنتی عالمانی چون آیتالله جوادی و آیتالله مصباح که از مبدأ علوم و فرهنگ اسلامی به طرح این بحث پرداختهاند، سایر دیدگاهها اعم از منتقدان و مدافعان اسلامیسازی، به نوعی ریشه در آرا و مباحثی دارد که در فلسفه و علوم انسانی غربی مطرح شده است؛ یا آرای پوزیتیویستها و نوپوزیتیویستها و فلاسفه تحلیلیِ علم و دین مبنا قرار گرفته است یا آرای منتقدان فلسفه و علم مدرن همچون توماس کوهن<FootNote No="88" Text="Thomas Kuhn.
بنیادگذاری فلسفی علوم انسانی در غرب ویلهلم دیلتای، فیلسوف آلمانی قرن نوزدهم که از او بهعنوان مؤسس فلسفه علوم انسانی مدرن یاد میکنند،<FootNote No="93" Text=" تفصیل این بخش را در مقالهام با عنوان «دیلتای و بنیادگذاری علوم انسانی» در فصلنامه روششناسی علوم انسانی، سال نوزدهم، شماره 77، زمستان 1392، ص 65-92 آوردهام، در سی و هشتمین جلسه گروه فلسفه علوم انسانی در مجمع عالی حکمت اسلامی هم این بحث را ارائه دادهام؛ ر.