خلاصه ماشینی:
"الف)قصهها:تعداد داستانهایی که صمد بهرنگی برای کودکان نوشت، به استثنای تلخون که میتوان گفت در حیطهء ادبیات کودک و نوجوان نیست، جمعا 13 اثر را شامل میشود: 1-افسانه محبت 2-اولدوز و عروسک سخنگو 3-اولدوز و کلاغها 4-24 ساعت خواب و بیداری 5-پسرک لبوفروش 6-پیرزن و جوجه طلاییاش 7-دو گربه روی دیوار 8-سرگذشت دانهء برف 9-سرگذشت دومرول دیوانهسر 10-کچل کفترباز 11-کوراوغلو و کچل حمزه 12-ماهی سیاه کوچولو 13-یک هلو و هزار هلو علاوه بر آن،بهرنگی به بازنویسی 6 اثر نیز دست زد: 1-آدی و بودی 2-بز ریشسفید 3-به دنبال فلک 4-قصه آه 5-گرگ و گوسفند 6-موش گرسنه بهرنگی در کنار نگارش کتابهایی برای کودکان و نوجوانان به تألیف، ترجمه و گردآوری آثار مختلفی هم پرداخت.
سپس در برخی از منتقدان معتقدند که اگر فارغ از توجه به عصر نگارش این داستانها، با ملاکهای ادبیات کودک و نوجوان امروز،به آثار بهرنگی نگاه کنیم، ضعفهای عمدهای در ساختار داستانی اغلب قصههای او مییابیم جریان راه،به موجوداتی برمیخورد که باور دارند دنیا فقط برکههای کوچکی است که خود را در آنها زندگی میکنند و بالاخره چون به دریا میرسد،پیش از آنکه عمق و وسعت دریا را حس کند و ببیند که برکهء کوچک او به چه جریان گستردهای تبدیل شده است،اسیر میشود.
در اینجا سؤالی برای کودک مطرح است:آیا قصد ماهی سیاه کوچولو دیدن دریا بود و یا مبارزه با ماهیخوار؟ این همان حالت غالب دید بزرگسالانه بر جهان کودک است:یعنی واقعیات و جریانهایی که صمد در زندگی سیاسی و حتی روزمره خود با آن روبهرو بوده است."