چکیده:
شاهنامه فردوسی شاهکاری است که دیدگاه های حکیمی مسلمان با نبوغ شعری بالاست که توانسته است آن را به خوبی به نظم کشد. خانواده و نظامات آن یکی از موضوعات مورد توجه فردوسی در شاهنامه
است. فردوسی براساس آموزه های اسلامی و ایرانی به تبیین خانواده پرداخته است و ویژگی های هریک از زن و مرد که از ارکان اصلی خانواده هستند را بیان کرده است.از دیدگاه فردوسی مردان دارای شجاعت،
عشق ورزی به همسر، خردمندی، خلاقیت، واحترام به همسر هستند. زنان نیز از دیدگاه فردوسی دارای
ویژگی هایی مانند: عفت و جاب بیرونی و درونی، حس مادری و رنج کشیدگی، نوازندگی و خنیاگری،
تربیت پهلوانی و قهرمان پروری، عطوفت و مهربانی هستند. او ویژگی های نظام خانواده را بیان کرده و آنرا
دارای نظام و سازمان معرفی نموده است که هریک از پدر و مادر چه وظایفی بر عهده دارند.
در پژوهش حاضر براساس روش تحلیلی – توصیفی با تاکید براشعار فردوسی، ویژگی های زن و مرد مورد
تجزیه و تحلیل قرار گرفته است که فردوسی به خانواده و ویژگی های آن توجه داشته اند و او در اشعار
خود به خوبی ویژگی های خانواده و اخلاق خانواده را تبیین نموده است.
خلاصه ماشینی:
سزايد رفتن سوي خان اوي شد از مژده وشاد مهمان اوي سپهبد و را داد در کاخ جاي همي بود در پيش او بر به پاي چو شد مست هنگام خواب آمدش همي از نشستن شتاب آمدش سزاوا ر او جاي آرام خواب بياد است و بنهاد مشک و گلاب ٦ /فصلنامه تحقيقات جديد در علوم انساني، دوره جديد، شماره اول ، تابستان ١٣٩٦ * * * * * بر آسود رستم ابر خوابگاه غنوده شده از باده و رنج راه (فردوسي، ١٣٧٠ : ٧٤) ٤- نوازندگي و خنياگري زنان در شاهنامه از ديدگاه فردوسي و يژگي بزمي بارزي دارند و آن اين است که در مجالس و محافل نقش نوازندگي، خنياگري، باده پيمايي و پايکوبي بر عهده دارد.
بيامد به بالين فرخ فرود بر جامه او يکي دشنه بود دوزخ را به روي پسر بر نهاد شکم بردريد و برش جان بداد (همان : ٧١٢) بررسي اخلاق در نهاد خانواده از ديدگاه فردوسي / ٧ رودابه پس از مرگ رستم چندي ديوانه مي شود و سپس حالت ترک و تسليم در در پيش مي گيرد به همين گونه است کم و بيش وضع کتايون پس از مرگ اسفنديار شيرين نيز پس از مرگ خسرو زندگي را از خود ميگيرد.
(فردوسي، ١٣٧٣: (158-160/1 نتيجه گيري از تجزيه و تحليل مطالب ارائه شده استنباط مي شود اينست که در شاهنامه فردوسي زنان و مردانهر کدام ويژگيهاي خاص داشتند که نشان از انسانيت مي باشد و اين ويژگيها حکايت سلامت جامعه آن عصر ١٨ /فصلنامه تحقيقات جديد در علوم انساني، دوره جديد، شماره اول ، تابستان ١٣٩٦ * * * * * دارد.