چکیده:
در این پژوهش تلاش بر این است تا دو مفهوم مهم اندیشه سیاسی یعنی عدالت و آزادی را در اندیشه های سیاسی امام خمینی(س) به گونه ای مورد بررسی قرار دهیم که در پایان نه تنها آگاهی روشنی از چیستی این دو مفهوم کلیدی (عدالت و آزادی) در اندیشه سیاسی ایشان به دست آورده باشیم، بلکه اهمیت، جایگاه و نسبت این دو مفهوم نسبت به همدیگر، در اندیشه سیاسی حضرت امام برای ما روشن شود. آزادی به عنوان یکی از موضوعات و مفاهیم اصلی هر اندیشه سیاسی می باشد که می تواند به آن اندیشه جهت بدهد. عدالت نیز به عنوان یک اصل خدشه ناپذیر در اندیشه سیاسی امام خمینی، زیربنای بسیاری دیگر از مفاهیم را شکل می دهد. موضوع پژوهش از بعد نظری دارای اهمیتی تاریخی است، زیرا از دیرباز و در تاریخ اندیشه سیاسی همواره بر سر چندین مفهوم کلیدی، گفتگو و اختلاف نظرهای بنیادین وجود داشته است. اهمیت نسبت آزادی و عدالت بدان جهت است که در بعد نظری؛ ترکیب و سازش عدالت با آزادی با توجه به ریشه ها و بنیان های شکل گیری، امری است بسیار دشوار. از نظر علمی نیز اهمیت موضوع قابل انکار نیست زیرا مشخص ساختن نسبت آزادی با عدالت در اندیشه سیاسی امام خمینی(س) نشان دهنده خط مشی انقلاب اسلامی از زمان شکلگیری می باشد، به طور دقیقتر این موضوع نه تنها از بعد انتزاعی دارای اهمیت است، بلکه به عنوان یک مانیفست برای نظام جمهوری اسلامی عمل کرده و میزان انحراف یا پایبندی نخبگان در قدرت را نسبت به اندیشه سیاسی بنیانگذار انقلاب اسلامی، در رابطه با این دو اصل نشان می دهد. بنابراین مشخص ساختن این نسبت می تواند سیاستگذاری در سطح خرد و کلان را باتوجه به اهداف انقلاب اسلامی هموار سازد. این موضوع یک پژوهش جدید در اندیشه امام می باشد زیرا تا به حال از منظر نسبت و اهمیت این دو مفهوم و همچنین جایگاه هرکدام نسبت به دیگری در اندیشه سیاسی امام خمینی(س) کاری جدی صورت نپذیرفته است.
In this study "justice and freedom in the political thought of Imam Khomeini" tries to examine two important concepts of political thought _ justice and freedom_ in the political thought of Imam Khomeini as in the end not only with a clear awareness of what these two key concepts (justice and freedom) in his political thought we won، but also importance، position and relation of these two concepts to each other in the political thought of Imam Khomeini become clear for us. Freedom is as one of the main themes and concepts of every political thought that can direct that thought. Justice as an inalienable principle in the political thought of Imam Khomeini will form the foundation of many other concepts. Topic of research theoretically has historical importance because of the long history of political thought has always been existed dialogue and fundamental differences over several key concepts. That is the importance of freedom and justice relation، theoretically combined and reconciliation justice and freedom according to the roots and foundations of the formation، it is very difficult. From a scientific standpoint cannot deny the importance of topic because clarifying relation of freedom and justice for the political thought of Imam Khomeini reflects the policy of the Islamic Revolution since the formation; It is exactly not important theoretically but also act as a manifesto for the Islamic Republic and show the deviation or adherence of elite in power towards the political thought of the founder of the Islamic Revolution in relation to the two principles. It can، therefore، facilitate policy making according to goals of the Islamic Revolution in micro and macro levels. This issue is a new research about political thought of Imam Khomeini because until now it has not been conducted serious work in terms of relation and importance of these two concepts، as well as position of each to other in the political thought of Imam Khomeini.
خلاصه ماشینی:
"از نظر علمی نیز اهمیت موضوع قابل انکار نیست زیرا مشخص ساختن نسبت آزادی با عدالت در اندیشه سیاسی امام خمینی (س ) نشان دهنده خط مشی انقلاب اسلامی از زمان شکل گیری می باشد، به طور دقیقتر این موضوع نه تنها از بعد انتزاعی دارای اهمیت اســت ، بلکه به عنوان یک مانیفســت برای نظام جمهوری اسلامی عمل کرده و میزان انحراف یا پایبندی نخبگان در قدرت را نسبت به اندیشــه سیاسی بنیانگذار انقلاب اســلامی ، در رابطه با این دو اصل نشان می دهد.
"عدالت میزان و معیار(ترازوی ) خدا در زمین اســت ، هرکســی آنرا دریابد او را به سوی بهشــت ســوق دهد و هر کس آن را واگذارد به دوزخ کشــاندش ؛ بر همین اســاس امام خمینی (س ) نیز که اندیشــه اش در چارچوب حوزه اندیشــه اسلامی قرار دارد عدالت را یک اصل می داند، اصلی که می تواند معیار، مبنا و میزان ســایر امور انســانی و اجتماعی باشد" (جمشیدی ١٩٠:١٣٨٥) عدالت اجتماعی در اندیشه سیاسی امام از آن چنان جایگاهی برخوردار است که به هیچ نحو نمی توان از اندیشــه سیاسی ایشان از دیدگاه وی صحبت کرد ولی به عدالت اجتماعی ایشان نپرداخت .
٣- نسبت آزادی با عدالت در اندیشه سیاسی امام خمینی (س ) امام خمینی (س ) ازجمله اندیشمندانی محسوب می شود که نه تنها به صورت گسترده به دو مفهوم عدالت و آزادی پرداخته است بلکه همواره سعی نموده با تعاریف خاص خود که برگرفته از سنت سیاسی اسلام است ، نسبت و حدود و تعاریف آنها را در جامعه اسلامی مشخص کند."