چکیده:
تعلیم و تربیت دینی و شکلدهی به هویت مذهبی واحد، همواره یکی از دغدغههای اصلی نظام تعلیم و تربیت طی سی سال گذشته بوده است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر آن است که ضمن معرفی گفتمان غالب تربیت دینی در ایران پس از انقلاب اسلامی (گفتمان اسلامیسازی) و مولفههای آن یعنی (مبارزه با تهاجم فرهنگی و بومیسازی علوم) به آسیبشناسی گفتمان مذکور، خصوصا از منظر تربیت دینی بپردازد. از این منظر پژوهش حاضر به روش تحلیلی و بر اساس مرور و استخراج اطلاعات تاریخی و طبقهبندی آنها، تلاش نمود تا از یکسو گفتمان اسلامی سازی طی سه دههی گذشته را مورد بازشناسی قرار دهد و از سوی دیگر اثرات گفتمان مذکور را مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد. نتایج حاصل از این مطالعه گویای این نکته است که تاکید افراطی بر مهندسی اجتماعی، تلاش برای شکلدهی به هویت کاملا یک دست، تقلید گرایی از طریق القا عقیده و صورتگرایی و تربیت قرنطینهای از جمله آفتهای گفتمانهای مذکور است.
خلاصه ماشینی:
"از این منظر، پژوهش حاضر با روش تحلیلی و نیز با تکیه بر منابع تاریخی و شواهد مبتنی بر شرایط نظام آموزش و پرورش کنونی و با تعقیب بنیانهای نظام تعلیم و تربیت، با پاسخ به پرسشهای زیر، در پیشناخت روشنگرانهی نظام آموزش و پرورش ایران است: 1- سیاستهای آموزشی و برنامهی درسی پس از انقلاب اسلامی بر اساس کدام گفتمان محقق شده است؟ 2- آسیبهای آموزشهای مذهبی در ایران پس از انقلاب، بهتبع گفتمان موجود کداماند؟ گفتمان تربیتی انقلاب اسلامی پس از استقرار جمهوری اسلامی و تلاش برای ایجاد مدینهی فاضله گفتمان اسلامی سازی در کشور حاکم شد؛ اما پیش از پرداختن به این گفتمان لازم است به دو مفهوم کلیدی (اسلام و حکومت اسلامی) اشاره شود که محور تمام آموزشها در کتابهای درسی طی چهار دهه گذشته بوده و سپس به نحوهی ورود گفتمان اسلامیسازی در سیاستهای خرد و کلان آموزشی پرداخته میشود.
اما آنچه لازم است در پایان به آن اشاره نماییم آن است که همانگونه که در قسمت آسیبها اشاره شد، اگرچه دخالت فعال و مؤثر مبانی ارزشی اسلام در هنگام تصمیمگیریهای تربیتی، بهعنوان محور جهت دهنده تمام فعالیتهای تربیتی مورد توافق متخصصان تعلیم و تربیت است و همین امر وجود گفتمان اسلامیسازی را ضروری مینماید؛ اما اگر پیادهسازی این گفتمان و ارزشهای اسلامی از طریق سیستم القاء عقیده صورت گیرد؛ نتیجهای جز صورتگرایی به همراه نخواهد داشت و بهتبع آن سبب میگردد تا حق افراد برای «بودن» از آنها سلب شود."