چکیده:
انسان ها از آغاز آفرینش تاکنون همواره با انواع تهدیدات طبیعی و انسان محور روبرو بوده اند و ازاین جهت آسیب های جانی و مالی فراوانی دیده اند. ایران به دلیل بستر طبیعی نسبتا ناامن خود از یکسو و قرار گرفتن در فضای استراتژیک بی ثبات اقتصادی و سیاسی از سوی دیگر، در معرض انواع تهدیدات طبیعت پایه و انسان محور قرار دارد. چنان که بر اساس آمارهای رسمی، از 40 مورد بلایای طبیعی جهانی، بیش از 30 مورد آن در ایران به وقوع می پیوندد. همچنین در بخش تهدیدات انسان محور نیز، ایران همانند بسیاری از کشورهای منطقه در معرض حملات نظامی و اقدامات تروریستی به ویژه در مورد زیرساخت های شهری در بخش های مختلف آب، برق،گاز، سوخت، حمل ونقل و ...قرار دارد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای به دنبال بررسی و ارزیابی حملات نظامی و به ویژه تروریستی به مراکز و تجهیزات زیرساخت حمل ونقل با تاکید بر کلان شهرهای ایران است. یافته های پژوهش نشان می دهد، باوجود اهمیت زیرساخت های حیاتی به ویژه زیرساخت حمل ونقل در تداوم زندگی عادی در کلان شهرها و نیاز شدید روزانه شهروندان و بخش های مختلف شهری به خدمات این زیرساخت از یکسو و وابستگی شدید و روزافزون جوامع صنعتی و فرا صنعتی به شبکه زیرساخت حیاتی حمل ونقل، عناصر و اجزاء این زیرساخت در برابر حملات نظامی و تروریستی به شدت آسیب پذیر هستند. به ویژه آن که برای حفاظت از عناصر و تجهیزات این نوع زیرساخت های شهری، طرح ها و تدابیر لازم در قالب اصول و ملاحظات دفاعی-امنیتی تدوین و اجرانشده است.
خلاصه ماشینی:
"همچنین در بخش تهدیدات انسان محور نیز، ایران همانند بسیاری از کشورهای منطقه در معرض حملات نظامی و اقدامات تروریستی به ویژه در مورد زیرساخت های شهری در بخش های مختلف آب ، برق ،گاز، سوخت ، حمل ونقل و ...
یافته های پژوهش نشان میدهد، باوجود اهمیت زیرساخت های حیاتی به ویژه زیرساخت حمل ونقل در تداوم زندگی عادی در کلان شهرها و نیاز شدید روزانه شهروندان و بخش های مختلف شهری به خدمات این زیرساخت از یکسو و وابستگی شدید و روزافزون جوامع صنعتی و فرا صنعتی به شبکه زیرساخت حیاتی حمل ونقل ، عناصر و اجزاء این زیرساخت در برابر حملات نظامی و تروریستی به شدت آسیب پذیر هستند.
به عبارت دقیق تر، نقش شبکه حمل ونقل در شهرها همانند رگ های بدن انسان حیاتی است و ازاین رو بررسی و ارزیابی شیوه های تأمین امنیت این مراکز و زیرساخت ها در مقابل تهدیدات نظامی و تروریستی گامی مهم در قالب اصل پیشگیری مدیریت بحران محسوب میشود.
( به تصویر صفحه مراجعه شود)شکل ٢- انواع زیرساخت ها و تأسیسات حیاتی، حساس و مهم شهری «زیرساخت های حیاتی» به مجموعه عناصر ساختاری به هم پیوسته ای اطلاق میشود که یک سیستم بزرگ را تشکیل داده اند، دارای ابعاد تکنولوژیک گسترده بوده و از ابعاد فیزیکی غیرعامل حرکت برخوردار است .
علاوه بر حملات نظامی، با جهانیشدن تروریسم ، دیگر همه کشورها و شهرها در همه نقاط جهان در معرض تهدید قرار دارند چنان که حملات متعدد تروریستی به زیرساخت های حیاتی اروپا در دو سال گذشته نشان داد فقط مناطق بیثبات و بحرانی مانند خاورمیانه درگیر اقدامات تروریستی نیستند بلکه این حملات در قلب اروپا نیز صورت میگیرد."