چکیده:
تأسیس حکومت صفوی با رویکرد مذهبیِ شیعة دوازده امامی، فصل نوینی در تاریخ ایران گشود که این مقطع را از جهاتی متمایز از ادوار قبلی تاریخ ایران کرد. ایجاد حکومت مرکزی قدرتمند، فتوح نظامی، گسترش و تثبیت قلمرو در مرزهای همجوار با حکومتهای رقیب همسایه، از یک سو و اقداماتی همچون تأمین امنیت راهها، گسترش کاروانسراها و روابط سیاسی و اقتصادی صفویان با اروپاییان، موجبات رشد و رونق تجارتِ داخلی و خارجی ایران در دورة صفوی را فراهم نمود. در پی این مهم، بستر مناسبی برای حضور و فعالیت بازرگانان خارجی، از جمله تجار هندی در ایران فراهم شد. در این پژوهش، تلاش شده با روش تحقیق تاریخی و با شیوة توصیفی– تحلیلی مبتنی بر منابع و مآخذ کتابخانهای، عوامل زمینهساز حضور و فعالیت بانیان و تجار هندی در عرصة اقتصاد ایران عصر صفوی و نیز پیامدهای فعالیتهای آنها مورد بررسی قرار گیرد. به واسطه فعالیت تجار هندی در اموری مانند صرافی و معاملات ربوی که سود سرشاری را نصیب آنها ساخت، اقتصاد ایران عصر صفوی با پیامدهای زیانباری همچون خروج مسکوکات مرغوب به هند، کاهش ارزش پول ملی و در نتیجه افزایش تراز بازرگانی هند در مقایسه با ایران مواجه گردید.
خلاصه ماشینی:
"رشد مناسبات بین المللی و رونق تجارت داخلی و خارجی ایران در عهد شاه عباس اول ، متأثر از اقدامات مختلفی همچون پیروزی در جنگ با همسایگان ، سرکوب مدعیان قدرت ، تحکیم و تثبیت حکومت ، برقراری امنیت در کشور، به سامان ساختن امور کشورداری، تسلط بر هرمزو سواحل خلیج فارس ، تسامح در قبال اقلیت های مذهبی، باز کردن فضای فعالیت برای بازرگانان خارجی و اقلیت های غیرمسلمانی چون ارامنه ، بهبود وضع اقتصادی مملکت ، افزایش منابع مالی دربارو توسعۀ آبادانی و رونق شهرها بود.
این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که آیاحضورو فعالیت بانیان و تجار هندی در ایران عصر صفوی و روند تدریجی و رو به رشد فعالیت آنان ، متأثر از چه دلایل و عواملی بوده است ؟ دیگر سؤال مهم ، آن که فعالیت تجار هندی در ایران عصر صفوی، چه تأثیرات وپیامدهایی بر اقتصاد ایران گذاشت ؟ فرضیۀ اول پژوهش آن است که دلایل و موجبات حضورو فعالیت بانیان و تجار هندی در ایران و فرازو فرود فعالیت آن ها، متأثر از عواملی چون موقعیت ترانزیتی ایران ، روند فزایندة دادو ستد تجاری ایران و هند در عصر صفویه ، اقدامات صفویان در تأمین امنیت و گسترش امکانات تجارت کاروانی، محدودیت هاو معذوریت های تجار مسلمان در ورود به فعالیت هایی چون صرافی و بانکداری همراه با بهره و ربابوده است ."