چکیده:
حدیث «إقرؤا القران بألحان العرب» حدیث معروفی است که در حوزه تلاوت قرآن و مباحث فقهی، همواره مورد توجه عالمان قرائت و فقها و محدثین بوده است و هر گروه متناسب با مشرب عقیدتی فقهی خود، سعی در نفی یا اثبات آن داشتهاند. در این مقاله ابتدا منابع و اسناد این روایت، چه از طرق شیعه و چه اهل سنت، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و سپس با بهرهگیری از کنکاشهای لغوی و مطالعات تاریخی، نشان داده شده است که در عصر نبوی و حتی قبل از آن، خوانندگی و استفاده از الحان مرسوم بوده است. دین اسلام نیز از نوع خاصی از این هنر تأثیرگذار در انتقال مؤثرتر پیام خود به مخاطبان، پس از زدودن پیرایههای منفی آن استفاده نموده و قالب آوایی متن و معنامحور و منحصر به خود را بهکار گرفته است. در این پژوهش سعی شده است با قراین خارجی و داخلی موجود در روایت مزبور، اصولی چند برای الحان مورد نظر اسلام ترسیم گردد.
“Recite the Qur’an with the Arab tunes” is a well-known hadith that has always been of concern to the scholars of qarā’at، jurists، and hadith experts in the field of Qur’an recitation and jurisprudential discourses، with each group trying to prove or disprove it proportionate to their jurisprudential ideological doctrines. The present article first critiques the sources and chain of transmitters of this hadith، either through Shī‘as or Sunnīs، and then by lexical and historical exploration، shows that singing and utilizing tunes has been common in the era of the Prophet (S.A.W.) and even before that. The faith of Islam has also used a specific type of this effective art in better communication of its message to the addressees after removing its negative embellishments and employed an exclusive voice-and-meaning oriented pattern. It is tried in this research to delineate some principles with the extant foreign and domestic evidences of the above hadith.
خلاصه ماشینی:
"در این پژوهش سیر پردازش مطالب به گونه زیر است: ـ بررسی منابع نقل حدیث در کتب شیعه و سنی ـ بررسی دقیق واژگان بهکار رفته در روایت ـ بررسی تاریخی سیر الحان عرب قبل از اسلام و دوران حیات رسول خدا6 ـ بررسی تاریخی و ساختارشناسی الحان اهل کتاب ـ ارائه ویژگیهای الحان ممدوح در کلام نبوی با استفاده از قراین داخلی و خارجی حدیث مزبور متن حدیث در منابع شیعه قدیمیترین منبعی که حدیث در آن درج شده است، کتاب «الکافی» مرحوم کلینی است که در باب «ترتیل القرآن بالصوت الحسن» آن را بدین گونه نقل کرده است: «علیبن محمد، عن إبراهیم الأحمر، عن عبداللهبن حماد، عن عبداللهبن سنان عن أبی عبدالله7، قال: قال رسول الله6: اقرؤوا القرآن بألحان العرب و أصواتها، و إیاکم و لحون أهل الفسق و أهل الکبائر؛ فإنه سیجیء من بعدی أقوام یرجعون القرآن ترجیع الغناء و النوح و الرهبانیة، لا یجوز تراقیهم، قلوبهممقلوبة، و قلوب من یعجبه شأنهم» (کلینی، 2/614)؛ رسول خدا6 فرمودند: «قرآن را به آهنگها و اصوات عرب بخوانید و از آهنگهای اهل فسق و اهل گناهان کبیره بپرهیزید، که پس از من اقوامی خواهند آمد که قرآن را به آهنگ غنا و نوحه و رهبانیت میخوانند، و این خواندن از گلوگاه آنان درنمیگذرد."